Στην πρόσφατη εκδήλωση του Δήμου Διονύσου για την ανάπτυξη δικτύου μονοπατιών στην πόλη, ο Βασίλης Ρότσικας, ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου “Πρόοδος” στην Άνοιξη, κατέθεσε πρόταση για την πολιτιστική ανάδειξη και αξιοποίηση της αρχικής διαδρομής του Κηφισού. Η πρόταση αυτή που περιλαμβάνει μονοπάτια, οργάνωση καλοκαιρινών εκδηλώσεων, ανάπλαση τελικά της περιοχής ανάμεσα στη βιομηχανική ζώνη και τον οικιστικό ιστό, ήταν και η αφορμή για την επίσκεψη της Οδού Διονύσου στην περιοχή Φασίδερι, όπου την ξενάγηση ανέλαβε η Πρόεδρος του Συλλόγου- από το Οκτώβρη του 2021- Φλωρεντία Καραβατά μαζί με την Αντιπρόεδρο Αιμιλία Πανταζή.
Η περιοχή που επισκεφθήκαμε δεν είναι μεγάλη: Στην άκρη της Άνοιξης, συνορεύοντας με τους Αγ. Αγγέλους, η Λάκκα Κατσαρό, όπως την ονομάζει το καταστατικό του Συλλόγου, ήταν τόπος όπου πολλοί σημερινοί μόνιμοι κάτοικοι έρχονταν ως παιδιά στα εξοχικά των γονιών τους, και σταδιακά επέλεξαν να τη μετατρέψουν στην κύρια κατοικία τους. Όντας κομμάτι οικισμού προ του 1923, ακολουθεί τη δύσκολη μοίρα των οικισμών του Δήμου Διονύσου, που αγωνίζονται για την αναγνώριση των ορίων τους εδώ και δεκαετίες: “Παρακολουθούμε το θέμα σε βάθος ετών και είμαστε ενημερωμένοι για όλες τις σχετικές εξελίξεις, περιμένοντας την επίλυση του προβλήματος”, υπογραμμίζει η κ. Καραβατά, που συνεργάζεται με το γειτονικό Σύλλογο των Αγ. Αγγέλων, αφού στα όρια του νόμιμου οικισμού δραστηριοποιούνται και οι δύο Σύλλογοι και πολλά προβλήματα είναι κοινά.
Προς τα νότια η περιοχή συνορεύει με το Δήμο Κηφισιάς και την Εκάλη, στον Ιππικό Όμιλο, ενώ στα ανατολικά και στα δυτικά οριοθετείται από δυο ρέματα, από τα πολλά που καταλήγουν στον Κηφισό- το ρέμα της Νιόβης που είναι το φυσικό σύνορο με την περιοχή των Αγ. Αγγέλων και το ρέμα της Αγ. Αθανασίου- “που κακώς ονομάζεται έτσι, γιατί είναι ο κύριος κορμός της αρχικής διαδρομής του Κηφισού, στον οποίο μετά το γεφύρι της Αγ. Αθανασίου καταλήγει και το ρέμα της Αγ. Παρασκευής”.
Τα δυο αυτά ρέματα, που οριοθετούν τον οικισμό, πνεύμονες πρασίνου και χώροι αναψυχής και παιχνιδιού, ταυτόχρονα εγκλωβίζουν την περιοχή- γιατί όλοι οι δρόμοι που φεύγουν από τις κεντρικές αρτηρίες καταλήγουν εκεί ως αδιέξοδα, δυσκολεύοντας τη διαφυγή σε περίπτωση ο μη γένοιτο πυρκαγιάς, “που όσες φορές ήρθε, ήρθε από το ρέμα”, ή τον αποχιονισμό, όπως αποδείχθηκε πέρυσι με τη “Μήδεια”. Σε μερικά από αυτά τα αδιέξοδα έχουν τοποθετηθεί κάποιου είδους περιφράξεις, όμως σε άλλα η πρόσβαση στην κοίτη είναι ελεύθερη, με κίνδυνο είτε όχημα είτε πεζός να πραγματοποιήσει… ελεύθερη πτώση σ’ αυτές τις θανατοπαγίδες, όπως τις ονομάζει η Πρόεδρος του Συλλόγου, αν δεν γνωρίζει την περιοχή. Σημειωτέον πως επειδή μιλάμε για τις πηγές του Κηφισού, ο κύριος κορμός έχει πάντα νερό.
Το ρέμα της Αγ. Αθανασίου, ειδικά, που κυλάει στα δυτικά, παράλληλα ή και εγκάρσια με την ομώνυμη οδό, ήταν ανέκαθεν σημείο αναφοράς της περιοχής: Ρυθμιστής μικροκλίματος και χώρος παιχνιδιού και εξερεύνησης παλιότερα, με τα παιδιά να κατεβαίνουν μέχρι την κοίτη και να ανοίγουν με το παιχνίδι τους μονοπάτια, σιγά σιγά και με την ανάπτυξη βιομηχανικής δραστηριότητας στα πέριξ, μετατράπηκε σταδιακά σε χώρο απόρριψης απορριμμάτων, ή και άγνωστων υλικών, ίσως χημικών, όπως μαρτυρούν πρόσφατες φωτογραφίες από κατοίκους.
“Έχουμε κάνει έγγραφα, έχουμε κάνει καταγγελίες, έχουμε πάει στα Δικαστήρια από τη δεκαετία του ’80 κιόλας, αλλά η βιομηχανική ζώνη ρίχνει εργοστασιακά απόβλητα, είναι δεδομένο, και δεν τους σταματάει τίποτα. Ό,τι καταγγελία και ό,τι δειγματοληψία και να έχει γίνει, βάζουν πρόστιμα σε κάποιες βιομηχανίες, αυτές τα πληρώνουν και συνεχίζουν. Και το καλοκαίρι δεν μπορείς να σταθείς από τη μυρωδιά των χημικών”, τονίζει η κ. Καραβατά. Έχοντας κατά νου τα παραπάνω, ο Σύλλογος ξεκίνησε από πέρυσι να υποστηρίζει σθεναρά την πρόταση του Β. Ρότσικα για τη συστηματική ανάπλαση της περιοχής, μέσω μονοπατιών πάνω από το ρέμα, αλλά και δράσεων μέσα στην κοίτη, δίπλα στις πηγές, που θα λειτουργούν αποτρεπτικά στην καταστροφή του από τη βιομηχανική δραστηριότητα. Η πρόταση αυτή, που έχει τίτλο “Πρόγραμμα Κηφισός”, έχει ήδη αποσταλεί στο Δήμο και παρουσιάστηκε ακροθιγώς στην εκδήλωση για την ανάπτυξη δικτύου μονοπατιών στην πόλη, ώστε να “κουμπώσει” στο συνολικό σχεδιασμό. Όπως υποστηρίζει ο κ. Ρότσικας «το μόνο που μπορεί να σώσει την περιοχή είναι να αναπτυχθεί, να αναπλασθεί και να γίνει προσβάσιμη από τον κόσμο. Είναι δημόσιος χώρος, είναι οι πηγές του Κηφισού και πρέπει να προστατευθεί”.
Ο ίδιος μένει στην περιοχή Φασίδερι από το 1956, από οκτώ χρονών, και έχει δει και συμβάλει στην εξέλιξη της περιοχής όπως τη ζουν οι κάτοικοι σήμερα: “Αυτή η περιοχή μέχρι τη Λ. Ανοίξεως ανήκε στο Σύλλογο Υπαλλήλων της Αγροτικής Τραπέζης. Εδώ είχαν τις κατασκηνώσεις για τα παιδιά τους, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’50, οπότε και ανακάλυψαν τη θάλασσα. Έτσι καταργήθηκαν οι εδώ κατασκηνώσεις και το κομμάτι αυτό, 60 στρέμματα, κόπηκε σε οικόπεδα. Το υπόλοιπο κομμάτι της περιοχής ανήκε σε Οικοδομικό Συνεταιρισμό της Κοκκινιάς. Εκείνη την εποχή υπήρχαν διάσπαρτα σπιτάκια που χρησιμοποιούνταν για εξοχικές κατοικίες. Από τη δεκαετία του ’60 ξεκίνησε η αύξηση των μονίμων κατοίκων και τότε ιδρύσαμε το Σύλλογο, με κύριο στόχο να φτιάξουμε στοιχειώδεις υποδομές- νερό, φως, τηλέφωνο. Και συγκοινωνίες βέβαια, γιατί η απόσταση ήταν πρόβλημα. Με τα πολλά καταφέραμε και μπήκε λεωφορείο, αλλά λίγο καιρό αργότερα μας είπαν ότι θα καταργήσουν τη γραμμή γιατί δεν είχε κόσμο. Ως Βενιαμίν του Συλλόγου τότε, οργάνωσα τους κατοίκους έτσι που να περιμένει κόσμος σε κάθε στάση, ώστε να δείξουμε πως υπήρχε ανταπόκριση και ανάγκη για το δρομολόγιο. Κι έτσι σώσαμε τη γραμμή.
Επόμενο μέλημα πώς να χτίσουμε νόμιμα- γιατί υπήρχαν πολλά προβλήματα- μέχρι που υπογράφτηκε η απόφαση του Νομάρχη το 1977. Σημειωτέον ότι η περιοχή διαθέτει εξ αρχής αρκετούς και σημαντικούς κοινόχρηστους χώρους καθώς και άνετη και άρτια χωροταξία. Τα προβλήματα όμως συνεχίστηκαν, ειδικά λόγω των αδηφάγων Δασαρχείων, που κάποια στιγμή έκριναν την περιοχή δασική κι εμάς καταπατητές του Δημοσίου, παρά το γεγονός πως τα χαρτιά μας αποδεικνύουν αδιατάρακτες και νόμιμες μεταβιβάσεις τίτλων επί 160 συναπτά χρόνια. Ο οικισμός μεγάλωνε, πάντα με προβλήματα- σταμάτησαν οι άδειες, συνεχώς δικαστήρια, δικαστήρια τα οποία κερδίσαμε αλλά η Πολιτεία παρανόμως δεν τα έλαβε υπόψη για να μεταβάλει το δασικό χάρτη της περιοχής, επικίνδυνα μπαζώματα στο ποτάμι που τα αποτρέπαμε με κάθε μέσο, αγωγοί βιομηχανίας να ρίχνουν βιομηχανικά απόβλητα πετρελαιοειδή και άλλα, σε σημείο να έχει δημιουργηθεί στρώμα πίσσας στην επιφάνεια, ρύπανση από τις αναθυμιάσεις, φέρναμε την αστυνομία, τελικά καταφέραμε να κλείσουμε το εργοστάσιο”. Η μόλυνση του ρέματος, τονίζουν και ο κ. Ρότσικας και η κ. Καραβατά, συνεχίστηκε και συνεχίζεται μέχρι σήμερα με υπόγειους αγωγούς από παρακείμενες δραστηριότητες, που δεν διστάζουν να διοχετεύσουν τα απόβλητά τους στο ποτάμι.
Παλιό τυπογραφείο, εν λειτουργία τη δεκαετία του ’70, εγκαταλελειμμένο, σχεδόν μέσα στο ρέμα. Στο εσωτερικό του διακρίνονται μια μηχανή τυπογραφείου και ένα όχημα
Στην πρόταση του κ. Ρότσικα για την ανάδειξη και την προστασία του Κηφισού, “για να σταματήσει η εκπόρνευσή του” λέει ο ίδιος χαρακτηριστικά, περιλαμβάνεται παρόχθιο περιπατητικό μονοπάτι, με συνεχή ανθρώπινη παρουσία, από το γεφύρι της Αγ. Αθανασίου μέχρι την Εθνική Οδό, με εναλλάξ περάσματα από τη μια όχθη στην άλλη πάνω από γραφικά γεφυράκια. Πάνω στη διαδρομή αυτή προτείνεται και η δημιουργία μικρής λιμνούλας, όπου μπορούν να λαμβάνουν χώρα πολλές δραστηριότητες, μέχρι και η ρίψη του Σταυρού στα Θεοφάνια, που θα είναι η μοναδική σε ποτάμι της Αττικής, τονίζει ο κ. Ρότσικας! Η λιμνούλα αυτή, συμπληρώνει ο ίδιος, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως δεξαμενή νερού σε περίπτωση πυρκαγιάς για τον ανεφοδιασμό ενός ελικοπτέρου, μόνιμα σταθμευμένου, σε συνεργασία με γνωστό επιχειρηματία που διατηρεί ελικοδρόμιο στην περιοχή. Αυτό, σε συνδυασμό με το νέο σύστημα πυρανίχνευσης που θα εγκαταστήσει εδώ ο Δήμος, μαζί και η πρόταση για την προμήθεια drones, έχουν τεθεί υπόψη της Δημοτικής Αρχής, χωρίς ανταπόκριση μέχρι στιγμής.
Παράλληλα προτείνεται η θεσμοθέτηση καλοκαιρινών πολιτιστικών εκδηλώσεων με την ονομασία “Τα Τρινέμια του Κηφισού”, προς τιμήν του ομώνυμου αρχαίου οικισμού, που κατά το γνωστό γεωγράφο της αρχαιότητας Στράβωνα, βρισκόταν στα νοτιαανατολικά των πηγών του Κηφισού, ένθεν και ένθεν της σημερινής οδού Αγ. Αθανασίου. Η ανάδειξη αυτού του πολιτιστικού αποθέματος των Τρινεμίων πρέπει να αποτελεί εξίσου σημαντικό στόχο με αυτόν του Κηφισού. Ο κ. Ρότσικας προτείνει ακόμη και την ημερομηνία πραγματοποίησης των Τρινέμιων- στις 17 Ιουνίου, Ημέρα κατά της ξηρασίας- αλλά και το περιεχόμενο των εκδηλώσεων, που θα αναλάβουν Σύλλογοι της περιοχής και ως ευκαιρία συνεργασίας και σύσφιγξη των μεταξύ τους σχέσεων (αναβίωση αθλητικών και πολιτιστικών δρώμενων, ιππικοί αγώνες, ημέρες υγείας, εκδηλώσεις για παιδιά κ.λπ.) με τη συνεργασία του Δήμου, των Κλιμακίων Εθελοντών, της ΔΕΗ (με τις παρακείμενες Σχολές), της ΕΥΔΑΠ, καθώς και συναρμόδιων υπουργείων, αλλά και την οικονομική βοήθεια χορηγών.
“Η ανάπλαση όλης αυτής της περιοχής φυσικού κάλλους κατά μήκος της αρχικής διαδρομής του Κηφισού, τονίζει στην πρότασή του, μπορεί να αποτελέσει το συνδετικό κρίκο ανάσας μεταξύ βιομηχανικής ζώνης και οικιστικού ιστού και να αποτελέσει πόλο έλξης για νέους, οικογένειες, δημότες και μη”.
****
Σημείο συνάντησης των κατοίκων- νέων και παλιότερων- της περιοχής, η Παιδική Χαρά στην οδό Ιερεμίου, με την πέτρινη βρύση που χτίστηκε από μάστορες κατοίκους της περιοχής και μέλη του Συλλόγου και περιμένει ακόμη την πιστοποίηση σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Υπουργείου Εσωτερικών, αλλά και την ορθολογικότερη κατανομή των παιχνιδιών, ώστε να απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες.
Αλλά και το παρκάκι επί της οδού Τυρταίου, σκουπιδότοπο στην αρχή, που ο Σύλλογος με τους κατοίκους ανέλαβαν να διαμορφώσουν γύρω στο 2016 σε μικρή πλατεία. Στο παρκάκι καθιερώθηκε, με πρωτοβουλία της πρώην Προέδρου κ. Νικολοπούλου, η ετήσια γιορτή του Συλλόγου με λουκουμάδες. Πέρυσι – μετά από μήνες καραντίνας- η γιορτή έγινε θεματική, “Λουκουμάδες δίπλα στο ποτάμι”. και έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τους κατοίκους φιλοξενώντας ομιλία για τον Κηφισό αλλά και το Χοροπαίγνιο, άλλον έναν Σύλλογο, χορευτικό, του Δήμου. Η γιορτή έχει στόχο να φέρει κοντά τους κατοίκους της περιοχής, πολλοί από τους οποίους πια είναι νιόφερτοι. Αλλά και να μεταφερθεί κάποια στιγμή στην αναπλασμένη περιοχή, δίπλα στο ποτάμι, όπως θέλει ο τίτλος της.
