O Π. Γεωργιάδης είναι Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και ιδρυτικό μέλος της παράταξης «Νέος Διόνυσος»
Η πρόσφατη (18/10/2024) ειδική εκδήλωση για την παρουσίαση των εναλλακτικών σεναρίων για τα ΤΟΠΙΚΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ (ΤΠΣ) είχε τις αναμενόμενες αντιδράσεις όπως αυτές είχαν εκδηλωθεί και σε προγενέστερες συναντήσεις με την μελετητική ομάδα.
Πέραν από τις εντάσεις και τις αρκετά έντονες λεκτικές αντιπαραθέσεις υπήρξαν στιγμές που θα μπορούσαν να ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου και να τιναχθούν όλα στον αέρα.
Κατ’ αρχάς η όλη οργάνωση (με την ευθύνη τίνος;) είχε σοβαρές αδυναμίες για ένα τόσο κρίσιμο και πολύπλοκο θέμα, ενώ θα έπρεπε να είναι υποδειγματική.
Θα επισημάνω μόνο μια σοβαρή αδυναμία, χωρίς να θέλω να την χρεώσω στον Γενικό Γραμματέα του Δήμου, στους ώμους του οποίου έπεσε το βάρος και η ευθύνη συντονισμού των ομιλητών και του επακόλουθου διαλόγου.
Στην έναρξη, κάτι που όφειλε να γίνει μέρες νωρίτερα προς κάθε κατεύθυνση, θα έπρεπε να εξηγηθεί σαφώς ο ρόλος κάθε εμπλεκόμενου στη διαδικασία εκπόνησης των ΤΠΣ αρχής γενομένης από την μελετητική ομάδα
Η μελετητική ομάδα δεν έχει αρμοδιότητα να νομοθετήσει και να υπερβεί τις αντιθέσεις που πιθανώς έχουν προκύψει σε κείμενα νομικά ή παραλείψεις που έχουν προκύψει από τις κατά καιρούς ανολοκλήρωτες διοικητικές ενέργειες.
Η μελετητική ομάδα οφείλει να αποτυπώσει καταστάσεις και να προτείνει βέλτιστες λύσεις με επιστημονική τεκμηρίωση εντός της ισχύουσας νομοθεσίας και του συμβολαίου που έχει υπογράψει με το ελληνικό δημόσιο.
Στην περίπτωση που κρίνει ότι υπάρχουν αντιφάσεις σε διοικητικές ή νομικές αποφάσεις, σοφό θα ήταν να τις επισημάνει στην πρότασή της και να παραμείνει ουδέτερη για την τελική επιλογή που ανήκει σε ανώτερα κλιμάκια ευθύνης.
Υποθέτω ότι η αναγκαία ουδετερότητα δεν εμποδίζει την εξέλιξη και ολοκλήρωση της μελέτης, σε πιθανή αναμονή οδηγιών από εμπλεκόμενους φορείς όπως η τριμελής επιτροπή παρακολούθησης και το αρμόδιο Υπουργείο.
Η μελετητική ομάδα δεν έχει δικαίωμα να προκαταβάλει π.χ. το Δασαρχείο, πολύ περισσότερο να το υποκαταστήσει. Μια τέτοια απαίτηση, όπως φάνηκε να προτείνεται από πολίτες που έχουν υποστεί τα πάνδεινα από την ελληνική γραφειοκρατία, ενέχει κινδύνους μελλοντικών εμπλοκών από το ΣτΕ. Να σημειωθεί ότι το ΠΔ που θα συνταχθεί από το Υπουργείο και θα αποσταλεί για επεξεργασία στο ΣτΕ θα είναι ένα και θα αφορά όλες τις κοινότητες. Αν για κάποιο λόγο το ΣτΕ αποφανθεί αρνητικά για κάποιο επιμέρους θέμα τότε το ΠΔ θα επιστραφεί για συμμόρφωση με την απόφαση του ΣτΕ.
Στην περίπτωση αυτή η απώλεια χρόνου θα είναι σημαντική και κυρίως θα χαθεί η ευκαιρία να αντιμετωπισθούν οι 10 πληγές του Φαραώ για οριοθετήσεις, χρήσης γης, πολεοδομήσεις, κοινωνικούς εξοπλισμούς και γενικότερα να μπει μια τάξη στα του οίκου μας που τώρα μοιάζει με ξέφραγο αμπέλι.
Η μελετητική ομάδα βρέθηκε μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης και αδικήθηκε από τα διασταυρούμενα πυρά που ανταλλάχθηκαν παρά την μεγάλη προσπάθεια και τον μόχθο που κατέβαλε να συλλέξει πληροφορίες και να αποτυπώσει ποικίλες καταστάσεις με ειδική κατά περίπτωση περιπτωσιολογία.
Παρακάμπτω για λόγους οικονομίας τους ρόλους και τις αρμοδιότητες της Επιτροπής Παρακολούθησης και του αρμόδιου Υπουργείου και εστιάζω το βλέμμα μου στο ρόλο του Δήμου και των Πολιτών.
Εν πρώτοις η Δημοτική Αρχή ήταν παρούσα μεν αλλά κατ’ ουσίαν απούσα ωσάν θεατής.
Η ενεργητική εμπλοκή στις διαδικασίες οφείλει να είναι συνθετική και να έχει έχει άποψη επί του συνόλου της μελέτης. Επομένως στην εισήγηση προς το ΔΣ οφείλει να επισημάνει με σαφήνεια τα παρακάτω και να αποφύγει να ζητήσει να ψηφιστεί ή να καταψηφιστεί η πρόταση του μελετητή ωσάν να είναι μαύρο- άσπρο χωρίς ενδιάμεσους χρωματισμούς.
α. Σε ποια σημεία συμφωνεί απολύτως με τον μελετητή
β. Σε ποια σημεία προτείνει βελτιώσεις τις οποίες αποδέχεται να ενσωματώσει ο μελετητής
γ. σε ποια σημεία διαφωνεί και ζητάει από τον μελετητή να καταγραφούν ως προτάσεις-παρατηρήσεις για επίλυση από το Υπουργείο.
Δεν είναι δεοντολογικά ορθό να ζητάμε από τον μελετητή να τις αποδεχθεί αν δεν είναι στην αρμοδιότητά του και είναι υποχρεωμένος να ενεργεί αποκλειστικά σύμφωνα με την νομοθεσία. Αρκετά θέματα είναι διφορούμενα όπως π.χ. σε νομικές αποφάσεις σε κάποιο σημείο να γράφεται ότι οι ιδιοκτησίες είναι εντός ορίων του οικισμού και σε κάποιο άλλο σημείο αν ο χαρακτηρισμός ως οικισμός πριν το 1923 έχει ολοκληρωθεί από αποφάσεις επιτροπών.
δ. Ο Δήμος πρέπει να δράσει μεθοδικά και δραστήρια στην κατεύθυνση να επιλυθούν τελεσίδικα όλες αυτές οι αντιφάσεις.
ε. Ο Δήμος θα πρέπει να κινηθεί άμεσα και ανεξάρτητα από τον μελετητή στο να βρεθούν λύσεις εκεί που το κράτος έχει αντικειμενική ευθύνη όπως δεν προχώρησε στην εκπόνηση γεωλογικής μελέτης σε μια περιοχή ή η ΕΛΣΤΑΤ δεν έκανε “αυτοτελή καταγραφή” πληθυσμού σε κάποιου οικισμούς.
ζ. Ο Δήμος οφείλει να συνδράμει τον μελετητή και τώρα και στο μέλλον να μην εφαρμοστούν μαξιμαλιστικές προσεγγίσεις κατά την πολεοδόμηση. Η εισφορά σε χρήμα έχει αποτύχει πλήρως και δεν θα επαναληφθεί και απομένουν ως ρεαλιστικές λύσεις οι απαλλοτριώσεις για να βελτιωθεί ο κοινωνικός εξοπλισμός και τα θέματα ασφάλειας σε περίπτωση κινδύνου.
Η λεγόμενη μεταφορά συντελεστή δόμησης θέλει ιδιαίτερη προσοχή.
Το Δασαρχείο είναι το μεγάλο αγκάθι και ο γόρδιος δεσμός αν μάλιστα ληφθεί υπόψη και η θεώρηση του ΣτΕ περί δάσους.Το δόγμα άπαξ δάσος πάντα δάσος έχει αισθητά υποχωρήσει με σχετικά πρόσφατες “ερμηνείες» του ιδίου του ΣτΕ.
Όμως το Δασαρχείο παραμένει το μεγάλο ερωτηματικό διότι εξακολουθεί να έχει ισχυρό ρόλο.
Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι το Δασαρχείο δεν θα φέρει προσκόμματα στις οριοθετήσεις αν τυχόν τέμνονται με δασικές εκτάσεις, κατά τη δική του κρίση. Η προφορική δέσμευση ότι αν λάβει εντολή από την πολιτική ηγεσία να προχωρήσει στην ανάρτηση – εξέταση των δασικών χαρτών εντός ενός διμήνου για όλη τη χώρα παραμένει στη σφαίρα της ουτοπίας.
Τα ερωτήματα των πολιτών και κυρίως των μηχανικών της πόλης ήταν εύστοχα και ουσιώδη.
Τα ερωτήματα των ενδιαφερομένων πολιτών ήταν πολύ έντονα και επικριτικά επειδή δεν δίδονται οριστικές λύσεις από τον μελετητή. Παραμένουν όμηροι μιας απίστευτης ταλαιπωρίας εδώ και δεκαετίες από γενιά σε γενιά, περικυκλωμένοι από ένα γραφειοκρατικό τέρας χειρότερο και από γόρδιο δεσμό.
Πριν πολλά χρόνια πίστευα ότι στις Εφορίες η Ελλάδα αναστενάζει. Τώρα άλλαξα γνώμη.
Στα Πολεοδομικά γρανάζια η Ελλάδα υποφέρει.
Εν τέλει η συλλογική προσπάθεια όλων μαζί πρέπει να συνεχιστεί με πνεύμα κατανόησης και συνεργασίας γιατί αυτή η ευκαιρία δεν πρέπει να πάει χαμένη. Θα λύσει πολλά ακανθώδη προβλήματα
Επόμενη, αν προκύψει, μετά από 30 χρόνια και βάλε.
