Αντιγράφουμε από την εφημερίδα βορείων προαστίων ΑΜΑΡΥΣΙΑ ένα εξαιρετικό άρθρο του αρχισυντάκτη της Θάνου Σταθόπουλου, περί ευθύνης των αιρετών. Με τις δημοτικές εκλογές σε λιγότερο από ένα χρόνο, οι παρακάτω σκέψεις και εκτιμήσεις μπορούν να αποβούν απολύτως χρήσιμες.
Μέσα στον κυκεώνα των δραματικών εξελίξεων που συντελούνται στον αυτοδιοικητικό χώρο τις τελευταίες μέρες, έχουν περάσει σχεδόν στα «ψιλά» της ειδησεογραφίας τα αποτελέσματα μιας ενδιαφέρουσας έρευνας για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μία έρευνα που πραγματοποίησε η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), σε συνεργασία με την εταιρεία METRON ANALYSIS, και η οποία δίνει ανάγλυφα το πώς αντιμετωπίζουν οι πολίτες -σήμερα, εν μέσω γενικευμένης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης- το θεσμό της Αυτοδιοίκησης.
Σταχυολογώντας, έστω και επιγραμματικά, τα ευρήματα της εν λόγω έκθεσης, μπορούμε να οδηγηθούμε σε κάποια χρήσιμα συμπεράσματα για τα «πλην» και «συν» της δουλειάς που κάνουν οι αιρετοί, ως τοπικοί πολιτικοί ηγέτες, αλλά και ως διαχειριστές των επιμέρους δημοτικών υπηρεσιών.
Πρώτα απ’ όλα, οι πολίτες είναι πεπεισμένοι ότι οι δήμοι είναι ο σημαντικότερος θεσμός στη ζωή τους, αφού το 53% τους φέρνουν σε πρώτη θέση, μπροστά από την κυβέρνηση, τις περιφέρειες, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Κοινοβούλιο (έρχεται τελευταίο και… καταϊδρωμένο).
Ακόμη εντυπωσιακότερο (κυμαίνεται από το 70% έως το 88%) είναι το ποσοστό των πολιτών που επιθυμούν να αποκτήσουν οι δήμοι ακόμη περισσότερες αρμοδιότητες, με έμφαση σε αυτές που αφορούν στην κοινωνική πολιτική (ενίσχυση αστέγων, ανέργων, ατόμων με ειδικές ανάγκες).
Στον αντίποδα, όταν οι πολίτες ρωτήθηκαν πόσο βοηθούν οι δήμοι αυτήν την περίοδο της κρίσης τους πολίτες, το 26% αξιολόγησε τη συγκεκριμένη προσφορά ως μεγάλη, το 44% ως μέτρια και το 33% ως χαμηλή.
Όσο για την «αχίλλειο πτέρνα» της Αυτοδιοίκησης, δηλαδή τα θέματα διαφθοράς, το 48% των πολιτών θεωρεί ότι, τα τελευταία χρόνια, τα σχετικά κρούσματα παρέμειναν ίδια, το 26% ότι αυξήθηκαν και το 24% ότι μειώθηκαν. Με άλλα λόγια, η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων (74%) μόνο ικανοποιημένη δεν δηλώνει από τις επιδόσεις των δήμων στο μείζον ζήτημα της διαφθοράς.
Όπως συμβαίνει συνήθως με τις έρευνες και τα νούμερα, και παρά την άποψη που θέλει τους αριθμούς να λένε πάντα την αλήθεια, η ανάγνωσή τους μπορεί να οδηγήσει σε εκ διαμέτρου αντίθετα συμπεράσματα, ανάλογα με τη βάση εκκίνησης του καθενός. Ωστόσο, υπάρχουν και ορισμένα αναμφισβήτητα γεγονότα, που ακόμη και οι πολέμιοι της Αυτοδιοίκησης δεν μπορούν να αρνηθούν.
Ένα από αυτά, ίσως και το καθοριστικότερο, είναι ότι οι πολίτες αισθάνονται τους δήμους ως αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς τους. Σε αυτούς πιστεύουν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, παρά τα υψηλά ποσοστά διαφθοράς, από αυτούς περιμένουν να αναλάβουν ακόμη μεγαλύτερη δράση σε ό, τι αφορά στην αντιμετώπιση των οξύτατων κοινωνικών προβλημάτων που έχει προκαλέσει η παρατεταμένη οικονομική κρίση. Οξύμωρο; Ίσως όχι, αν αναλογιστούμε ότι όντως υπάρχουν δημοτικές αρχές που προσφέρουν πολυτιμότατες υπηρεσίες προς τους πολίτες και -όπως, τουλάχιστον, αποδεικνύει η εξεταζόμενη έρευνα- καταφέρνουν ακόμη να επισκιάζουν τα κακώς κείμενα άλλων, ανίκανων ή αδιαφανών, δημοτικών διοικήσεων.
Μόνο που το παραπάνω δεν μπορεί να αποτελέσει αφορμή για πανηγυρισμούς μεταξύ των αιρετών, αλλά μάλλον αφετηρία προβληματισμού για το πώς η Αυτοδιοίκηση θα καταφέρει να κερδίσει την πλήρη αποδοχή και εμπιστοσύνη από τις τοπικές κοινωνίες. Γιατί αυτός είναι ο μόνος δρόμος προκειμένου να αποτρέψει τον άμεσο κίνδυνο που αντιμετωπίζει εξαιτίας των κυβερνητικών χειρισμών, το να μετατραπεί, δηλαδή, σε απλό διαχειριστή-εκτελεστή ειλημμένων αποφάσεων της κεντρικής εξουσίας.
Στον παραπάνω δρόμο μπροστάρηδες θα πρέπει να τεθούν οι ίδιοι οι δήμαρχοι, νυν και προαλειφόμενοι, των οποίων πλέον οι ευθύνες -σε τούτη την κρίσιμη εθνική συγκυρία που διανύουμε- είναι βαρύτατες. Το κίνητρο το έχουν και τους το δίνει το αποτέλεσμα της προαναφερόμενης έρευνας, όπου ένα 34% των πολιτών απαντούν ότι οι δήμαρχοι και οι αιρετοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι αυτοί που τους νιώθουν πιο κοντά τους και τους εκπροσωπούν περισσότερο, σε σύγκριση με οποιοδήποτε άλλο επίπεδο εκλεγμένων.
Στο χέρι των δημάρχων και των αιρετών, λοιπόν, είναι να κάνουν αυτό το ποσοστό ακόμη μεγαλύτερο και να το μετατρέψουν σε κρίσιμο «όπλο» στη μάχη εναντίον όσων επιχειρούν την απαξίωση του αυτοδιοικητικού θεσμού, με απώτερο στόχο την ουσιαστική εξαφάνισή του. Από το βαθμό επιτυχίας του αγώνα που θα δώσουν, θα εξαρτηθεί και ο βαθμός αυτοτέλειας και αυτοδιοίκησης των δήμων της χώρας. Και πάντως, αυτό που δεν πρέπει να λησμονήσουν ούτε για μία στιγμή είναι ότι, σε περίπτωση ήττας, εκείνο που θα απειληθεί άμεσα δεν θα είναι η δική τους πολιτική επιβίωση, αλλά η ίδια η επιβίωση της κοινωνίας και, κατ’ επέκταση, της χώρας.