Την κατεύθυνση προς την οποία θα κινηθεί το νέο μοντέλο διαχείρισης των απορριμμάτων στην Αττική και το χρονοδιάγραμμα δημοσιοποίησης του νέου Περιφερειακού Σχεδιασμού για τη Διαχείριση των Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) το πολύ έως τον Σεπτέμβριο, περιγράφει το κείμενο των 15 συμπερασμάτων για τη «Βιώσιμη, οικολογική, οικονομική διαχείριση των απορριμμάτων στην Αττική» με το οποίο ολοκληρώθηκαν χθες οι τριήμερες εργασίες του Διεθνούς Συνεδρίου της Περιφέρειας Αττικής και του ΕΔΣΝΑ.
Βασικά του χαρακτηριστικά θα είναι η διαλογή στην πηγή με την ταυτόχρονη αποκεντρωμένη διαχείριση από τους δήμους μέσω μικρότερων ή μεγαλύτερων χώρων όπου θα μπορούν να τοποθετηθούν μεταξύ άλλων, υλικά για κομποστ όπως για παράδειγμα κλαδιά ή ογκώδη αντικείμενα (έπιπλα κ.λπ.) τα οποία θα μπορούσαν να επαναχρησιμοποιηθούν, με στόχο τη μείωση του όγκου των απορριμμάτων που θα οδηγηθεί στον ΧΥΤΑ κατά περίπου 50%. Ως προς αυτό πηγές της Περιφέρειας Αττικής αναφέρουν ότι με την καλή χρήση του μπλε κάδου (ανακύκλωση) είναι δυνατόν η μείωση να φτάσει στο 20 με 25%, ενώ μέσω της διαδικασίας της κομποστοποίησης ακόμη ένα 30%.
Όσον αφορά στα εργοστάσια επεξεργασίας και τους ΧΥΤΑ, στόχος είναι να είναι λιγότερα σε σχέση με τις τέσσερις μονάδες (Α. Λιόσια, Φυλή, Κερατέα και Γραμματικό) που προέβλεπε ο προηγούμενος ΠΕΣΔΑ. Μάλιστα, η πρόταση του Δημάρχου Πειραιά Γ. Μώραλη για δημιουργία μονάδας στο Σχιστό (σ.σ. όπου λειτουργεί ήδη Σταθμός Μεταφόρτωσης του ΕΔΣΝΑ) διευκολύνει το σχεδιασμό καθώς η Π. Αττικής θέλει η χωροθέτηση τόσο των εργοστασίων όσο και των ΧΥΤΑ να γίνει με τη σύμφωνη γνώμη των Δήμων και των τοπικών κοινωνιών, πόσω μάλλον με βάση πρότασή τους. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι το ένα εργοστάσιο θα γίνει στο Σχιστό και θα εξυπηρετεί τουλάχιστον τους δήμους του Πειραιά, ενώ οι ίδιες πηγές της Π. Αττικής έλεγαν ότι τις επόμενες ημέρες “θα δούμε εκπλήξεις”, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα υπάρχουν ανάλογες προτάσεις και από άλλους δήμους.
Η Περιφέρεια Αττικής υποστηρίζει ότι πρόκειται για αλλαγή φιλοσοφίας στην κατεύθυνση μιας αποκεντρωμένης διαχείρισης με έμφαση στο ρόλο των Δήμων και των πολιτών, με δημόσιο έλεγχο, οικονομικά και οικολογικά δίκαιης και βιώσιμης. Ενός μοντέλου διαχείρισης που θα εναρμονίζεται, μέσα από έναν ριζικά αναθεωρημένο Περιφερειακό Σχεδιασμό, στις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής, πλέον από το 2012, εθνικής νομοθεσίας, όπως επαναλαμβάνει η περιφερειακή αρχή.
Στόχος της Περιφέρειας είναι η αναθεώρηση του περιφερειακού σχεδιασμού για την διαχείριση των απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ), προσθέτοντας ότι με το συνέδριο τέθηκαν οι βάσεις για τον τελικό κύκλο της διαβούλευσης και το σχεδιασμό ενός νέου μοντέλου διαχείρισης απορριμμάτων. Τα τελικά 15 συμπεράσματα που διατυπώθηκαν και ανακοινώθηκαν στη λήξη του συνεδρίου από τον Στ. Ιατρού, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΕΔΣΝΑ και δημοτικό σύμβουλο Λαυρεωτικής, είναι τα εξής:
1) Βασική αρχή του νέου μοντέλου θα είναι να δίνεται έμφαση στην αποκεντρωμένη διαχείριση απορριμμάτων σε ένα ποσοστό. Επόμενες δράσεις θα αφορούν στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας. Επιπλέον στοιχεία του νέου μοντέλου θα αποτελέσουν η ανακύκλωση στην πηγή και μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων που θα υπάρξουν, χωρίς ακόμη να μπορεί να διευκρινιστεί τι ποσοστό του μοντέλου θα κατέχουν.
2) Ο ΠΕΣΔΑ θα αναθεωρηθεί (όπως άλλωστε ορίζει και ο νόμος 4042 του 2012) και ο νέος σχεδιασμός θα προχωρήσει με επισπεύδοντα τον ΕΔΣΝΑ. Θα ολοκληρωθεί η διαμόρφωση του ΠΕΣΔΑ μέχρι τον Σεπτέμβριο, πιθανότατα και νωρίτερα, όπως υπολογίζουν στελέχη της Περιφέρειας Αττικής.
3) Απαραίτηση προϋπόθεση να καταρτιστούν τα τοπικά σχέδια των δήμων, ώστε να διαπιστωθεί τι είδους τοπικά σχέδια πρέπει να ενσωματωθούν στον ΠΕΣΔΑ, προϋπόθεση που κρίνεται αναγκαία. Μέσα στο μήνα θα διανεμηθεί στους δήμους πρότυπο τοπικό σχέδιο ώστε να αποκτήσουν μια εικόνα επί των σχεδίων.
4) Ευρύτατη αποδοχή συνάντησε η απόφαση κατάργησης των τεσσάρων ΣΔΙΤ. Απέναντι στο ερώτημα “μετά τι”, θα ληφθούν υπόψη οι αρχές της εγγύτητας, της επικουρικότητας και του ισοζυγίου ανταλλαγής ποσοστήτων. Δεν ενοχοποιείται και δεν απενοχοποιείται καμία τεχνολογία γύρω από τα απορρίμματα. Ο σχεδιασμός θα πορευθεί με βάση στην κατεύθυνση της νομοθεσίας, της βιωσιμότητας και μιας οικονομικής λύσης, καθώς και στη λογική της ανεστραμμένης πυραμίδας του νόμου 4042/2012.
5) Παρατηρούνται σε όλη την Ελλάδα στρεβλώσεις στον τρόπο διαχείρισης απορριμμάτων. Επομένως επιζητείται ένα σταθερό πλαίσιο δράσης.
6) Δεν αμφιβητείται ο δημόσιος χαρακτήρας της διαχείρισης απορριμμάτων.
7) Απαιτείται εξυγίανση της λειτουργίας του ΕΔΣΝΑ, διαδικασία που θα κινείται παράλληλα με την εκπόνηση του νέου ΠΕΣΔΑ. Θα συγκροτηθεί αρμόδια επιτροπή που θα αποδεχθεί προτάσεις για τη λειτουργία του Συνδέσμου.
8) Περαιτέρω διαβούλευση για κατάλληλη τεκμηρίωση πάνω στις αντικρουόμενες προτάσεις που κατατέθηκαν.
9) Έμφαση στην εκπαίδευση και στην ενημέρωση.
10) Εγκαταστάσεις των Εργοστασίων Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ) θα αξιοποιηθούν μέσω των δράσεων του ΕΔΣΝΑ.
11) Έργα αποκατάστασης ΧΑΔΑ
12) Ειδική διαχείριση στα νησιά.
13) Αξιοποίηση διεθνούς εμπειρίας
14) Μέθοδος αξιοποίησης κυκλικής οικονομίας, και τέλος,
15) Θα απαιτηθούν συνεχείς διαβουλεύσεις και δράσεις, μια που συνεχώς παράγονται απορρίμματα και δημιουργούνται συνεχείς ανάγκες στην αξιοποίηση τους.