Πριν από λίγες ημέρες διάρρηξη- η τρίτη κατά σειρά, σε διάστημα ενάμιση χρόνου- σημειώθηκε στην αποθήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Σταμάτας. Ταυτόχρονα έγινε γνωστό πως με εντολή Δημάρχου ξεκινούσε ‘Ενορκη Διοικητική Εξέταση (ΕΔΕ) με στόχο να διαπιστωθεί αν το αρχείο του Συνεταιρισμού φυλασσόταν στο κοινοτικό κατάστημα Σταμάτας και κάτω από ποιες συνθήκες απομακρύνθηκε. Την ίδια στιγμή έντονη είναι η κινητικότητα για την επανενεργοποίηση του Συνεταιρισμού, που είχε αδρανήσει για πάνω από 10 χρόνια, καθώς και η πυκνή αλληλογραφία, σε υψηλούς τόνους, ανάμεσα στον Γ. Κόκκαλη, πρώην Πρόεδρο της Δημοτικής Κοινότητας και Πρόεδρο της Προσωρινής Διοικούσας Επιτροπής του Συνεταιρισμού, και το Δήμο.
Τα ερωτηματικά που έχουν δημιουργηθεί είναι πολλά- ιδιαιτέρως αν ληφθεί υπόψη πως ουδέποτε η Κοινότητα Σταμάτας, και εν συνεχεία ο Δήμος Διονύσου, αποτέλεσε κομμάτι του Συνεταιρισμού με οποιονδήποτε τρόπο. Η στενή σχέση εντούτοις των δυο ανεξάρτητων φορέων ξεκινάει από πολύ παλιά, ακριβώς μετά τον πόλεμο.
Κολλίγοι, κληρούχοι, συνεταιριστές
Το 1945 ιδρύεται στη Σταμάτα ο Γεωργικός Πιστωτικός Συνεταιρισμός. Μέλη του ήταν 41 κληρούχοι, κολλίγοι του Ηλιόπουλου, στους οποίους το ελληνικό κράτος είχε παραχωρήσει εκτάσεις γης με την υποχρέωση να τις απαλλοτριώσει, να τις αγοράσει δηλαδή, από τον μεγαλοκτηματία. Η υποχρέωση αυτή ποτέ δεν υλοποιήθηκε, κι έτσι οι κληρούχοι αγόρασαν μόνοι τους τη γη τους. Προνόησαν μάλιστα να αφαιρέσουν ο καθένας από τον κλήρο τους κομμάτια, ώστε να ιδρυθεί Εκκλησία, Νεκροταφείο και Σχολείο- ό, τι δηλαδή είχε ανάγκη ένα χωριό της εποχής εκείνης.
Ο Γεωργικός Συνεταιρισμός, σύμφωνα με το καταστατικό του, ιδρύθηκε με στόχο την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη των μελών του μέσα σε μια κοινή επιχείρηση. Στη δεκαετία του ’50, και ενώ μέλη είχαν γίνει αγρότες από όλες τις περιοχές του σημερινού καλλικρατικού Δήμου Διονύσου, οι συνεταιριστές αποδέχθηκαν τη δωρεά ενός οικοπέδου από τον Ηλιόπουλο, για να χτίσουν αποθήκη, όπου διατηρούσαν λιπάσματα, ζωοοτροφές, κ.λπ. τα οποία εμπορεύονταν σε χαμηλές τιμές. Από τότε το ίδιο κτήριο- που έκτοτε παρέμενε αυθαίρετο και νομιμοποιήθηκε μόλις στις αρχές Φεβρουαρίου- χρησιμοποιούσε, σε συνεννόηση με τους συνεταιριστές, και η Κοινότητα, για να αποθηκεύει μηχανήματα, εργαλεία κ.λπ. Η συνεννόηση αυτή ουδέποτε αποτυπώθηκε, απ’ ό,τι φαίνεται, σε οιουδήποτε είδους συμφωνητικό, παραμένοντας συμφωνία κυρίων.
Χρονιά- κλειδί το 2000
Το 1985 ο Συνεταιρισμός υπάγεται στο νέο τότε Νόμο περί Αγροτικών Συνεταιριστικών Ενώσεων και με τροποποίηση καταστατικού μετονομάζεται σε Αγροτικό Συνεταιρισμό Σταμάτας, διατηρώντας τους ίδιους ακριβώς στόχους- την προώθηση των συμφερόντων των μελών του.
Επί δεκαπέντε ακόμη χρόνια η λειτουργία του είναι ομαλή- μέχρι το 2000, οπότε λήγει η θητεία τού τότε Διοικητικού Συμβουλίου και η Γενική Συνέλευση αποτυγχάνει να εκλέξει νέο Προεδρείο. Σύμφωνα με τον κ. Κόκκαλη, η αποτυχία αυτή οφειλόταν στην αδράνεια των μελών αλλά και στην απομάκρυνση από τη γεωργική παραγωγή. Οι αλλεπάλληλες προσπάθειες που έγιναν από τριμελή Επιτροπή για την πραγματοποίηση Γενικής Συνέλευσης και την εκλογή Προεδρείου το 2008 πέφτουν στο κενό. Μοναδική απόφαση της τελευταίας συνεδρίασης τον Ιούλιο του 2008, η εξουσιοδότηση της τριμελούς Επιτροπής προς τον κ. Κόκκαλη να λειτουργεί ως εκπρόσωπος (Πρόεδρος) του Συνεταιρισμού, μέχρι να εκλεγεί εκ νέου Προεδρείο.
Το 2012 το ακίνητο του Συνεταιρισμού βρίσκεται διεκδικούμενο στο Κτηματολόγιο και από άλλον φορέα- τον Παραθεριστικό Οικοδομικό Συνεταιρισμό Υπαλλήλων Γενικού Νοσοκομείου Πειραιά. Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Σταμάτας δια του εκπροσώπου του υποβάλλει ένσταση, η οποία γίνεται μερικώς δεκτή: Το Κτηματολόγιο αποδίδει στους υπαλλήλους του Νοσοκομείου το κομμάτι του οικοπέδου που διεκδικούσαν, ενώ αναγνωρίζει την απόλυτη κυριότητα του Αγροτικού Συνεταιρισμού στο κτήριο. Επιπλέον αποσαφηνίζεται πως η Κοινότητα Σταμάτας δεν έχει κανένα ιδιοκτησιακό δικαίωμα στο εν λόγω ακίνητο.
Την ίδια εποχή, επί Διοίκησης Καλαφατέλη πλέον, ο Συνεταιρισμός καλείται να μετάσχει με εκπρόσωπό του στην Επιτροπή Διαβούλευσης, ενώ στην ιστοσελίδα του Δήμου καταγράφεται ως ένας εκ των φορέων της Σταμάτας με Πρόεδρο τον Γ. Κόκκαλη, αναφορά που υπάρχει μέχρι και σήμερα.
Προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή με απόφαση Ειρηνοδικείου
Στις 31 Αυγούστου του 2014 λήγει η θητεία της προηγούμενης Διοίκησης του Δήμου, στη διάρκεια της οποίας ο κ. Κόκκαλης υπήρξε Πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας Σταμάτας. Λίγο καιρό αργότερα σημειώνονται δυο αλλεπάλληλες διαρρήξεις στην αποθήκη του Συνεταιρισμού, απ’ όπου αφαιρούνται χλοοκοπτικά μηχανήματα της Κοινότητας. Ο Δήμος επισκευάζει τις φθορές και χτίζει τα παράθυρα του κτηρίου.
Έχουν ήδη ξεκινήσει οι ενέργειες για την αναβίωση του Συνεταιρισμού και το Φεβρουάριο του 2015 με έγγραφό του ο κ. Κόκκαλης καλεί το Δήμο να εκκενώσει το κτήριο της αποθήκης «διότι θα γίνουν οικοδομικές εργασίες» ενόψει της εκ νέου λειτουργίας του, ενώ το καλοκαίρι του ίδιου έτους υποβάλλεται αίτημα στο Ειρηνοδικείο (Διαδικασία Εκούσιας Δικαιοδοσίας) για τον ορισμό Προσωρινής Διοικούσας Επιτροπής, ενώ από το Μάιο του 2015 ξεκινά και η φορολογική τακτοποίηση. Η Προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή εγκρίθηκε το Νοέμβριο του 2015, αποτελείται από τους Γ. Κόκκαλη, Γ. Σιδέρη, Α. Κώνστα- Τσουκλίδη, Α. Κοτσίκο και Θ. Βυτινιώτη και έχει την υποχρέωση εντός εξαμήνου να επιμεληθεί την κατάρτιση αναθεωρημένου καταστατικού σύμφωνα με το νόμο 4015/2011 και να συγκαλέσει Γενική Συνέλευση με θέμα την έγκρισή του, ώστε εν συνεχεία να γίνουν εκλογές.
Την ίδια εποχή ο Δήμος Διονύσου ανακοινώνει πως, αφού προέβη στον καθαρισμό του χώρου, πρόκειται να στεγάσει στην αποθήκη του Συνεταιρισμού τα μηχανήματα της Πολιτικής Προστασίας. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Συνεταιρισμού, αυτή η απόφαση ελήφθη μονομερώς χωρίς καμιά προηγούμενη ενημέρωση και συνεννόηση.
Αλλεπάλληλα έγγραφα και υψηλοί τόνοι
Τον Οκτώβριο του 2015 η εντεταλμένη σύμβουλος πρασίνου και Σταμάτας Α. Πέππα, με έγγραφό της, ζητεί να της χορηγηθούν τα έγγραφα που νομιμοποιούν τον κ. Κόκκαλη ως εκπρόσωπο του Συνεταιρισμού. Αφορμή για το αίτημα, που υποβλήθηκε εκ νέου τρεις μήνες αργότερα γιατί στο μεταξύ δεν υπήρξε απάντηση, ήταν η συγκρότηση τριμελών επιτροπών χορήγησης βεβαιώσεων σε παραγωγούς λαϊκών αγορών που συγκροτήθηκε στο Δήμο και στην οποία εκπρόσωπος του Συνεταιρισμού ορίσθηκε ο κ. Κόκκαλης.
Ο τελευταίος με έγγραφό του προς το Δήμο στις 3 Δεκεμβρίου, τον καλεί να σταματήσει να χρησιμοποιεί το κτήριο του Συνεταιρισμού ως αποθηκευτικό χώρο και να παραδώσει τα κλειδιά, ενώ υποστηρίζει πως οι δημοτικοί σύμβουλοι Π. Τσούκας και Α. Πέππα παρακάμπτουν το Συνεταιρισμό, θεωρώντας τό κτήριο ιδιοκτησία του Δήμου.
Μία ημέρα αργότερα σε έγγραφη δήλωσή του προς τον κ. Πέππα ο ίδιος ενημερώνει πως «αποχωρώντας από τη Δ.Ε. Σταμάτας, ως νόμιμος εκπρόσωπος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Σταμάτας, δηλώνω ότι πήρα τα βιβλία, τη σφραγίδα και όλα τα έγγραφα που αφορούν το Συνεταιρισμό».
Στις 24 Δεκεμβρίου ο Δήμαρχος Διονύσου Δ. Ζαμάνης διατάσσει τη διενέργεια Ένορκης Διοικητικής Εξέτασης με στόχο να διαπιστωθούν τα πραγματικά περιστατικά, καθώς και τα συμμετέχοντα πρόσωπα, αναφορικά με την απομάκρυνση του αρχείου του Συνεταιρισμού από το κοινοτικό κατάστημα.
Το Ιανουάριο του 2016 ο κ. Κόκκαλης, επικαλούμενος τη νόμιμη εκπροσώπηση που διαθέτει με βάση πλέον την απόφαση του Ειρηνοδικείου, στέλνει έγγραφο προς το Δήμο καλώντας τον να αποχωρήσει από την αποθήκη το αργότερο μέχρι τις 15 Φεβρυαρίου του 2016, μια που η δραστηριότητα του Συνεταιρισμού παρεμποδίζεται από το Δήμο που “έχει καταλάβει παράνομα και χωρίς τη θέλησή μας” το κτήριο.
Μία ημέρα αργότερα ο Δήμαρχος Διονύσου σε απαντητικό του έγγραφο αμφισβητεί την νόμιμη αντιπροσωπευτική ικανότητα στο πρόσωπο του κ. Κόκκαλη, με πρόθεση να προβεί σε όλες τις ενδεδειγμένες ενέργειες για να το αποδείξει, ενώ- παραδεχόμενος πως η αποθήκη ανήκει στην αδιαμφισβήτητη κυριότητα του Συνεταιρισμού- υποστηρίζει εντούτοις πως ο Δήμος τη χρησιμοποιεί βάσει σύμβασης χρησιδανείου και παράλληλα τη συντηρεί, την καθαρίζει και παρέχει επί σειρά ετών ρεύμα και νερό. Επιπλέον, ισχυρίζεται πως όλη η δραστηριότητα του Συνεταιρισμού κατά το παρελθόν- συνεδριάσεις, φύλαξη αρχείου, αρχαιρεσίες κ.λπ.- διαδραματιζόταν στο κοινοτικό κατάστημα, που ήταν και ο πλέον ενδεδειγμένος χώρος και ο οποίος συνεχίζει να παραμένει στη διάθεση των συνεταιριστών.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί πως ο Συνεταιρισμός αριθμεί σήμερα 128 μέλη, προερχόμενα από όλο το φάσμα του καλλικρατικού Δήμου, κάποια από τα οποία είναι απόγονοι των πρώτων ιδρυτών. Σύμφωνα μάλιστα με το καταστατικό, οι δραστηριότητές του ενδεικτικά περιλαμβάνουν τα δημητριακά, τα ελαιοκομικά, τα αμπελουργικά, τα οπωροκηπευτικά, τα ανθοκομικά, τα κτηνοτροφικά, τα πουλερικά και τα δασικά- τομείς όπου τα μέλη του ελπίζουν σε βοήθεια από προγράμματα του ΕΣΠΑ, μετά από την ομαλοποίηση της λειτουργίας.
Γ. Κόκκαλης: “Μονομερείς ενέργειες”- Α. Πέππα: “Αντιπολιτευτική τακτική”
«Δεν ρωτηθήκαμε για τίποτα», υποστηρίζει σήμερα ο κ. Κόκκαλης στην Οδό Διονύσου. «Ο Δήμος μπήκε στην αποθήκη, έφραξε τα παράθυρα, καθάρισε μεν αλλά ουδέποτε μας έδωσε αποδεικτικό για το τι βρήκε και τι πέταξε, αυθαίρετα αποφάσισε να εγκαταστήσει εκεί την Πολιτική Προστασία, μέχρι και την πινακίδα τη δική μας έβγαλε, εμείς ούτε κλειδιά για το κτήριο το δικό μας δεν έχουμε. Το αρχείο, με τη διπλή μου ιδιότητα, και του Προέδρου του Συνεταιρισμού και του Προέδρου της Δημοτικής Κοινότητας, το πηγαινοέφερνα από το κοινοτικό κατάστημα στην αποθήκη, μια που ξεκίνησαν οι διαδικασίες αναβίωσης του Συνεταιρισμού και χρειαζόμουν να ανατρέχω σε έγγραφα. Στην αποθήκη όμως φυλασσόταν, εκεί ανέκαθεν είχαμε το γραφειάκι μας. Όσο για το αν είμαι Πρόεδρος ή όχι, ας ρωτήσουν το Κτηματολόγιο όταν έκανα την ένσταση για τη διεκδίκηση από άλλο φορέα του 2012. Γιατί και πώς με δέχτηκε; Ας ρωτήσουν την Επιτροπή Διαβούλευσης. Γιατί ενημέρωσαν εμένα για να συμμετάσχει ο Συνεταιρισμός; Ας μπουν στην ιστοσελίδα του Δήμου. Γιατί γράφουν ότι είμαι Πρόεδρος;»
Διαφορετική, εντούτοις εικόνα δίνει από την πλευρά της η εντεταλμένη σύμβουλος για την περιοχή, από οικογένεια συνεταιριστών και η ίδια, που θεωρεί πως οι κινήσεις του κ. Κόκκαλη οφείλονται σε αποκλειστικά αντιπολιτευτική πρόθεση και τακτική. Σύμφωνα με την κ. Πέππα, ο Δήμος καθάρισε ένα κτήριο που ήταν ουσιαστικά εγκαταλελειμμένο επί χρόνια, παρά τη χρήση του ως αποθήκης προ και μετά Καλλικράτη, και είχε μετατραπεί σε εστία μόλυνσης για την περιοχή με παλιά και σάπια λιπάσματα και άλλα υλικά που ακόμη βρίσκονται εκεί: «Από πάντα η Κοινότητα με το Συνεταιρισμό συνεννοούνταν προφορικά για τη χρήση της αποθήκης, εν είδει χρησιδανείου. Φυλάσσαμε εκεί τα μηχανήματα της Σταμάτας, ενώ το κοινοτικό κατάστημα ήταν πάντα ανοιχτό για τις συνεδριάσεις του Συνεταιρισμού, που κρατούσε εκεί και τα βιβλία του, κάτι για το οποίο έχω προσωπική αντίληψη. Όταν αναλάβαμε καθήκοντα, ο κ. Κόκκαλης παρέδωσε τα κλειδιά και της αποθήκης και του κοινοτικού καταστήματος, απ’ όπου όμως τα βιβλία αυτά είχαν απομακρυνθεί, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν ερωτηματικά. Επιπλέον, ουδέποτε οι συνεταιριστές ενημερωθήκαμε για τις κινήσεις του κ. Κόκκαλη, σε σχέση με την επανενεργοποίηση του Συνεταιρισμού. Όσα συνέβησαν μετέπειτα, θεωρώ πως οφείλονται σε αντιπολιτευτική και μόνο πρακτική εκ μέρους του κ. Κόκκαλη που δεν θέλει να δει να γίνεται έργο στη Σταμάτα” επιμένει η κ. Πέππα. Και προσθέτει πως η παρούσα Δημοτική Αρχή από την πρώτη στιγμή δήλωσε ότι θα σταθεί στο πλευρό του Συνεταιρισμού για την ενεργοποίηση και αξιοποίησή του.
Και τα ερωτήματα
Η αλληλουχία των εγγράφων αλλά και των κινήσεων από τους «πρωταγωνιστές» αυτής της ιστορίας, όπως αποτυπώθηκαν παραπάνω, δημιουργεί- όπως είναι φυσικό- σειρά ερωτημάτων:
1. Σύμφωνα με το έγγραφο Ζαμάνη, ο Δήμος χρησιμοποιεί την αποθήκη του Συνεταιρισμού βάσει σύμβασης χρησιδανείου, χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις. Ένα χρησιδάνειο μπορεί να είναι άτυπο (προφορικό) ή σε μορφή ιδιωτικού συμφωνητικού, με συνήθη- αν και όχι απαραίτητη- προϋπόθεση το συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα. Ποια κατά συνέπεια είναι η μορφή του συγκεκριμένου χρησιδανείου και πότε λήγει; Και αν είναι αορίστου χρόνου, από πού βεβαιώνεται;
2. Στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται η πρακτική του Δήμου να συντηρεί το κτήριο- χωρίς και πάλι περαιτέρω διευκρινίσεις (σχετική απόφαση, αριθμός πρωτοκόλλου ή δημοτικό όργανο που την εξέδωσε). Πότε λοιπόν και από ποιον εξεδόθη τέτοια απόφαση; (σ.σ. τα παραπάνω στοιχεία έχουν ήδη ζητηθεί επισήμως από το Συνεταιρισμό)
3. Από πουθενά δεν προκύπτει πως η Κοινότητα Σταμάτας, και εν συνεχεία ο Δήμος Διονύσου, είχαν την παραμικρή οργανική σχέση με το Συνεταιρισμό, γεγονός που όλοι παραδέχονται. Εφόσον τούτο ισχύει, πώς ένα Νομικό Πρόσωπο- ο Δήμος- διατάσσει έλεγχο στοιχείων που αφορούν σε ένα άλλο ανεξάρτητο Νομικό Πρόσωπο- το Συνεταιρισμό; Γιατί τούτο δεν επιτρέπεται βάσει της κείμενης νομοθεσίας, που προβλέπει έλεγχο μόνο από τον εποπτεύοντα φορέα του Συνεταιρισμού, δηλαδή το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, ενώ σε περίπτωση πιθανής αξιόποινης πράξης γίνεται αναφορά- καταγγελία- μήνυση στους αρμόδιους ελεγκτικούς μηχανισμούς του κράτους.
4. Πώς είναι δυνατόν ο Δήμος να διενεργεί ΕΔΕ για έναν ανεξάρτητο φορέα και μάλιστα για θέματα που άπτονται καθαρά της εσωτερικής λειτουργίας του φορέα αυτού (αρχείο, βιβλία, σφραγίδες);
5. Στη διάρκεια της έρευνας για το Συνεταιρισμό, τέλος, από πλευράς Δήμου συναντήσαμε την άποψη πως η περιουσία των Συνεταιρισμών, μετά τη λύση τους, περιέρχεται στο Δήμο της έδρας τους, «και έτσι γινόταν πάντα». Τούτο δεν φαίνεται να ευσταθεί: Σε διευκρινιστική εγκύκλιο το 2014, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης τονίζει πως «κανόνας στο συνεταιριστικό δίκαιο, είναι η αρχή της αφιλοκερδούς διανομής. Έτσι λοιπόν ρητά ορίστηκε ότι, το υπόλοιπο του ενεργητικού που απομένει μετά την εκκαθάριση, διατίθεται, με απόφαση της γενικής συνέλευσης, αποκλειστικά για σκοπούς συνεταιριστικούς ή κοινωνικούς» και πάντως ουδέποτε διανέμεται στα μέλη. Στην ίδια εγκύκλιο αναφέρεται επιπροσθέτως πως σε περίπτωση εκκαθάρισης, οι Συνεταιρισμοί «μπορούν να μεταβιβάσουν ή να μισθώσουν τις παραγωγικές τους εγκαταστάσεις κινητές και ακίνητες, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι αποθηκευτικοί χώροι των προϊόντων τους και τις οποίες χρησιμοποιούν για τις ανάγκες τους, αποκλειστικά και μόνο σε ΑΣΟ του παρόντος νόμου, δηλαδή σε Αγροτικούς Συνεταιρισμούς (ΑΣ) ή σε Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ)».
