Ένας μήνας και κάτι ημέρες μάς χωρίζουν από την ανάρτηση των δασικών χαρτών για το Δήμο Διονύσου- και το τοπίο παραμένει θολό όσον αφορά στο περιεχόμενο τους. Σ’ αυτό έχει συμβάλει τα μέγιστα τόσο η απροθυμία της πολιτείας να λύσει μια και καλή το- στενά συνδεδεμένο με τους χάρτες- οικιστικό πρόβλημα που εντοπίζεται σε πολλές περιοχές της χώρας (και στην περιοχή μας), όσο και η ασαφής θέση του Δήμου Διονύσου αναφορικά με τα πολεοδομικά καθεστώτα στους οικισμούς της πόλης και τα περίφημα χρωματιστά περιγράμματα που τα αποτυπώνουν. Υπενθυμίζεται εδώ πως στη Διεύθυνση Δασών επί Διοίκησης Ζαμάνη κατατέθηκαν δυο σχετικές απόψεις, που δημιουργούν σύγχυση: Η μία, μετά από απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου το 2016, που βαφτίζει όλες τις περιοχές πορτοκαλί, δηλαδή πολεοδομικά τακτοποιημένες, και η άλλη, από την Υπηρεσία Δόμησης, που εμφανίζει και πορτοκαλί και κίτρινα και ιώδη περιγράμματα, ανάλογα με το διαφορετικό πολεοδομικό καθεστώς ανά περίπτωση. Μέχρι πρόσφατα άλλωστε, η ίδια αυτή Διεύθυνση, ενόψει της ανάρτησης των δασικών χαρτών, δεν σταματούσε να στέλνει επίμονα ερωτήματα στη νέα Δημοτική Αρχή ζητώντας της να ξεκαθαρίσει τι επιτέλους συμβαίνει με τους οικισμούς- ποιοι είναι πορτοκαλί, ποιοι κίτρινοι, ποιοι ιώδεις.
Οι ελπίδες, που είχαν εναποτεθεί στα δυο πρόσφατα νομοσχέδια (περιβαλλοντικό και χωροταξικό) για την επίλυση του δασικού και οικιστικού προβλήματος του Δήμου Διονύσου, αποδείχθηκαν μάταιες, οι χάρτες θα αναρτηθούν με άγνωστο περιεχόμενο στις 26 Φεβρουαρίου, η Δημοτική Αρχή δρομολογεί συναντήσεις με τη νέα ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας- και στο μεταξύ δυο μηχανικοί της πόλης, ο Γ. Λαγκαδινός και ο Γ. Μυστηλιάδης, καταθέτουν τις απόψεις τους σ’ αυτό που αποτελεί το μεγαλύτερο, το σπουδαιότερο, το πιο δυσεπίλυτο πρόβλημα, τόσο για χιλιάδες ιδιοκτήτες όσο και για την πορεία της ίδιας της πόλης. Και συμφωνούν και οι δυο πως αυτή ίσως είναι η τελευταία ευκαιρία.
Γ. Λαγκαδινός (τοπογράφος μηχανικός): Επίλυση οριοθέτησης των οικισμών πριν την ανάρτηση των δασικών χαρτών- Ίσως η τελευταία ευκαιρία
Η ανάρτηση των Δασικών Χαρτών στα διοικητικά όρια του Δήμου Διονύσου έρχεται στο προσκήνιο μετά το έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ (ΥΠΕΝ/ΔΔΕΥ/2344/83: 12-01-2021), που είχε θέμα τον προγραμματισμό των αναρτήσεων των Δασικών Χαρτών. Συγκεκριμένα για τον Δήμο Διονύσου η ανάρτηση προγραμματίζεται για τις 26-02-2021.
Με βάση το άρθρο 23 του ν.3889/2010, όπως έχει μέχρι στιγμής τροποποιηθεί,
α) δεν καταρτίζεται δασικός χάρτης σε περιοχές του Δήμου, που περικλείονται από πορτοκαλί περίγραμμα, όπως συγκεκριμένα στον Δήμο Διονύσου είναι τα υφιστάμενα ρυμοτομικά σχέδια και τα όρια των εγκεκριμένων πολεοδομικών μελετών
β) δεν αναρτάται δασικός χάρτης, αλλά εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα στο άρθρο 24, στις περιοχές, που περικλείονται από κίτρινο περίγραμμα, όπως είναι ι)τα όρια των οικισμών προ του 1923, που έχουν οριοθετηθεί με αποφάσεις Νομαρχών (οικισμός Αγ. Στεφάνου, Άνοιξης, Ραπεντώσας), ιι)νομίμως υφιστάμενοι προ του έτους 1923 συγκροτημένοι οικισμοί, που τα όρια τους δεν έχουν καθοριστεί, ιιι)τα υπό καθορισμό όρια οικισμών με βάση το προεδρικό διάταγμα του 1985 (ΦΕΚ 181Δ/85) και ιν)τα όρια των πολεοδομικών μελετών, που τυχόν εκπονούνται ενώ
γ) για τις υπόλοιπες περιοχές εκτός σχεδίου αναρτάται δασικός χάρτης .
Με βάση λοιπόν το άρθρο 24 του ν.3889/2010, όπως έχει μέχρι στιγμής τροποποιηθεί,
α) η οικεία Διεύθυνση Δασών μέσα στις περιοχές των οικισμών, κλπ (περ. β) θα εντοπίσει τις εκτάσεις, που έχουν δασικό χαρακτήρα. Για τις εκτάσεις αυτές η ειδική επιτροπή της Αποκεντρωμένης, θα αναφέρει τις υφιστάμενες χρήσης γης, δηλαδή εάν υπάρχουν κατοικίες, ή εάν είναι αδόμητες εκτάσεις κλπ, θα ελέγξει τον χρόνο μεταβολής της δασικής μορφής τους και τα εμπράγματα δικαιώματα.
β) θα συντάξει έκθεση που θα αναφέρει τις εκτάσεις με δασικό χαρακτήρα και θα την στείλει στον οικείο Ο.Τ.Α., όπου οι θιγόμενοι ιδιοκτήτες θα πρέπει να υποβάλλουν αντιρρήσεις από κοινού ή χωριστά.
Στην συνέχεια οι παραπάνω αντιρρήσεις θα πάνε στις Επιτροπές Εκδίκασης Αντιρρήσεων για την τελική απόφαση εάν δηλαδή μία ιδιοκτησία έχει δασικό χαρακτήρα ή όχι.
Εδώ θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως η διαδικασία των Δασικών Χαρτών θα λειτουργήσει, για τις εκτός σχεδίου και οικισμού ιδιοκτησίες, ως μία πράξη χαρακτηρισμού που χρειαζόταν έτσι και αλλιώς να γίνει για την έκδοση μίας οικοδομικής άδειας.
Το σημαντικό πρόβλημα θα το έχουν οι ιδιοκτησίες, που βρίσκονται εντός των προαναφερθέντων οικισμών και οι οποίες μετά την εκδίκαση των ενστάσεων θα παραμείνουν με δασικό χαρακτήρα.
Ακόμα και οι ιδιοκτησίες με οικοδομική άδεια που δεν έχει ακυρωθεί ή ανακληθεί και παρουσιάζουν δασικό χαρακτήρα, θα μπορούν να εξαιρέσουν μόνο το τμήμα τους που είναι αναγκαίο για την εφαρμογή της άδειας, ενώ τυχόν υπόλοιπο θα παραμένει δασικό. Παραμένοντας βέβαια δασικό και υπαγόμενο στην δασική νομοθεσία διαμορφώνεται και το τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου για αυτό το τμήμα. Θα πρέπει λοιπόν ο ιδιοκτήτης να αποδείξει την κυριότητά του σε αυτό προσκομίζοντας δικαστικές αποφάσεις ή συμβόλαια και άλλα στοιχεία παλαιών ετών.
Επομένως οι ιδιοκτησίες εντός των οικισμών κινδυνεύουν να απομειωθεί η αξία τους. Εφόσον συμπεριληφθούν οι εκτάσεις των ιδιοκτησιών αυτών στους υπό ανάρτηση Δασικούς Χάρτες και χαρακτηριστούν δασικού χαρακτήρα, η διαδικασία αυτή θα συνιστά σημαντική παρανομία αφού θα παραβιάζει άμεσα τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα των σημερινών ιδιοκτητών, όπως αυτά προστατεύονται από το Σύνταγμα (άρθρο 17), αλλά και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Προτάσεις
Είναι προφανές από όσα ήδη έχουν αναφερθεί, πως για τις περιοχές των οικισμών είναι απαραίτητο να λυθεί πρώτα το θέμα της οριοθέτησής τους και στην συνέχεια να αναρτηθούν οι Δασικοί Χάρτες.
Δεν είναι δυνατόν εντός των οικισμών να παρουσιάζονται οικόπεδα που θα έχουν διπλό χαρακτήρα, δηλαδή αστικό γύρω από το τυχόν υφιστάμενο κτίσμα και δασικό στο υπόλοιπο τμήμα τους. Η παρουσία τέτοιας μορφής οικοπέδων μέσα στους οικισμούς καθιστά αδύνατη την μεταγενέστερη πολεοδόμησή τους, πράξη που θεωρεί αναγκαία η μέχρι τώρα νομολογία του ΣτΕ.
Πρόσφατα ψηφίστηκε ο ν.4759/2020 για τον εκσυγχρονισμό της Χωροταξικής και Πολεοδομικής Νομοθεσίας που το άρθρο 12 περιλαμβάνει τις οριοθετήσεις των οικισμών που κάθε άλλο παρά εκσυγχρονιστικό είναι, αφού παραπέμπει στα παλαιά άρθρα 81 έως 84 του Κώδικα βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (ΦΕΚ 580Δ/1999).
Το άρθρο 12 δεν δίνει λύσεις στο πρόβλημα όλων των οικισμών του Δήμου Διονύσου αφού:
- Αναφέρεται σε οικισμούς κάτω των 2000 κατοίκων ενώ με βάση την απογραφή του 2011 οι οικισμοί του Αγ. Στεφάνου και Άνοιξης έχουν περίπου 10000 και 6000 κατοίκους αντίστοιχα.
- Δεν αναφέρεται σε οικισμούς προϋφιστάμενους του έτους 1923
- Εξαιρεί από την οριοθέτηση με βάση τα άρθρα 81 έως 84 τους οικισμούς που είναι περιαστικοί και αποτελούν ενιαίο οικιστικό σύνολο με τα αστικά ή ημιαστικά κέντρα και περιέχονται μέσα σε εγκεκριμένα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (περίπτωση Αγ. Στεφάνου, Άνοιξης και Σταμάτας)
- Δεν αναφέρεται σε οικισμούς προ του έτους 1923, που η αρχική τους οριοθέτηση έχει γίνει από την καθ’ ύλην αρμόδια Υπηρεσία του Ν.Δ..17.7/16-8-1923 (περίπτωση Αγ. Στεφάνου- Άνοιξης) και
- Δεν αναφέρεται σε οικισμούς προ του έτους 1923, που κατά την χρονική διάρκεια των 40 τελευταίων ετών έχουν διαμορφωθεί σε σημαντικές πόλεις με δίκτυα υποδομών, κοινωφελείς και κοινόχρηστους χώρους.
Βέβαια το φυσικό περιβάλλον προστατεύεται και συνταγματικά, προς χάριν και των επόμενων γενεών αλλά εφόσον από την ανάπτυξη αυτών των οικισμών η προκληθείσα βλάβη είναι μη επανορθώσιμη ή προφανώς είναι δυσανάλογη με το προσδοκώμενο όφελος και έχει τέτοια έκταση και συνέπειες ώστε αντιστρατεύεται την συνταγματική αρχή, είναι δυνατή η παράβαση αυτής της αρχής με την ισχυροποίηση των υφιστάμενων ορίων και ιδιαίτερα αυτών που έχουν καθοριστεί με τις αποφάσεις των Νομαρχών.
Επίσης το ίδιο το Σύνταγμα αλλά και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο προστατεύει την ιδιοκτησία του πολίτη, που θίγεται άμεσα στις περιπτώσεις των οικισμών του Δήμου Διονύσου.
Τα παραπάνω έχουν ειπωθεί γενικά σε αποφάσεις του ΣτΕ οι οποίες θα πρέπει να αξιοποιηθούν και να συνδυαστούν έτσι ώστε να δοθεί η λύση της οριοθέτησης των οικισμών.
Τα επόμενα βήματα
- Επαφή με την νέα ηγεσία του ΥΠΕΝ προς ενημέρωση του Δήμου για τις θέσεις της σχετικά με τα όρια των οικισμών
- Αξιολόγηση των αντιρρήσεων των υπηρεσιακών παραγόντων στις ήδη προταθείσες λύσεις του Δήμου και εξεύρεση νέου τρόπου αντιμετώπισής τους
- Αξιολόγηση των θέσεων όλων των βουλευτών της περιοχής του Δήμου Διονύσου και από κοινού κατάθεση πρότασης συγκεκριμένης τροπολογίας
- Αναστολή της ανάρτησης των Δασικών Χαρτών στις περιοχές του Δήμου, που παρουσιάζουν προβλήματα οριοθέτησης
Εφόσον στο επόμενο διάστημα αποβούν όλα αρνητικά, τότε ο Δήμος θα πρέπει να συγκεντρώσει όλα τα στοιχεία των πολιτών που θίγονται από την Ανάρτηση των Δασικών Χαρτών και βρίσκονται εντός των προαναφερθέντων οικισμών, να τα συσχετίσει με τα στοιχεία που έχουν οι Υπηρεσίες του και να υποβάλει συγκεντρωτικά και αυτός αντίρρηση. Με τον τρόπο αυτό καλύπτονται οι ιδιοκτήτες που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα κατάθεσης φακέλου (φωτοερμηνεία, τοπογραφική αποτύπωση, νομική υποστήριξη) αλλά ισχυροποιείται και η θέση ιδιοκτητών, που δεν έχουν στην κατοχή τους τα ισχυρά στοιχεία των δικαιοπαρόχων τους.
Στο τέλος πρέπει να αναφερθεί και η δυνατότητα άμεσης προσφυγής από τον Δήμο στο Συμβούλιο της Επικρατείας με αίτηση ακυρώσεως κατά της πράξης κύρωσης του αναρτημένου δασικού χάρτη, έστω και εάν δεν έχει ασκήσει αντιρρήσεις κατά του αναρτημένου δασικού χάρτη, αλλά και των ιδιοκτητών, που βρίσκονται εντός των οικισμών και λόγω δασικού χαρακτήρα του οικοπέδου τους μειώθηκε η αξία της ιδιοκτησίας τους.
Γ. Μυστηλιάδης (πολιτικός μηχανικός): ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ πριν την ανάρτηση των Δασικών Χαρτών
Πριν την ανάρτηση των Δασικών χαρτών της Ανατ. Αττικής (26-2-21), ο Δήμος πρέπει να πιέσει και η Πολιτεία να λύσει την Νομική ομηρία και Πολεοδομική καθυστέρηση των οικισμών των προϋφισταμένων του 1923.
Η Χωροταξική και Πολεοδομική αταξία-αναρχία της Χώρας οφείλεται εν πολλοίς στην πολυνομία και στην νομική παλινωδία της Πολιτείας καθώς και στην εμμονική πεποίθηση των δασικών υπηρεσιών να “βλέπουν” δάση και εκεί που δεν υπάρχουν, δηλαδή, είτε εκεί που δεν έχουν φυσική παρουσία για πολλές δεκαετίες, είτε εκεί που θεσμικά και με βάση Αποφάσεις της Κεντρικής Διοίκησης, (δηλαδή με Διοικητικές Πράξεις οι οποίες διέπονται από το Τεκμήριο της Νομιμότητας), η Πολιτεία έχει ορίσει αστικές περιοχές (σχέδια πόλης, οικισμούς προ του ’23 κ.λπ.).
Ο Γόρδιος δεσμός κόβεται με εφαρμογή λογικών αποδοχής των ευθυνών της Πολιτείας από μέρους της, για τις ελλείψεις, τις ασάφειες και τις παλινωδίες της Νομοθεσίας και όχι μεταφοράς των ευθυνών στον Πολίτη που κατά κανόνα ακολούθησε πιστά τις εκάστοτε ισχύουσες Διατάξεις.
Καθόσον, όποτε αποκτούσε ένας πολίτης οικόπεδο εντός οικισμού, πλήρωνε τους αναλογούντες φόρους για το –εντός οικισμού προ του ’23- ακίνητό του, μεταγραφόταν στο υποθηκοφυλακείο της περιοχής του-μετά από έλεγχο του Υποθηκοφύλακα, οικοδομούσε με νόμιμη οικοδομική άδεια σύμφωνα με τους θεσπισμένους όρους δόμησης από την Πολιτεία για τους προ του ΄23 οικισμούς και οι αρμόδιοι φορείς εξυπηρετούσαν τα ακίνητα αυτά με τα αναγκαία δίκτυα υποδομής, ενώ παράλληλα Δασαρχεία και Δασονομεία έλεγχαν τις περιοχές που έχρηζαν Δασικής προστασίας.
Μπορεί, δηλαδή, να λυθεί το πρόβλημα (που έχει δημιουργηθεί επί δεκαετίες από την αντιφατικότητα και την παλινωδία των κρατικών υπηρεσιών), ΜΟΝΟ με αποδοχή από ΟΛΕΣ τις Υπηρεσίες του Κράτους, των υφιστάμενων οικιστικών καταστάσεων που με σχετικές Αποφάσεις της Πολιτείας ( π.χ. Αποφάσεις εξουσιοδοτημένων επιτροπών, Νομαρχιακές Αποφάσεις, κ.λπ.) έχουν αναγνωριστεί και καθοριστεί τα όρια τους και οι όροι δόμησης των οικιστικών αυτών περιοχών μέχρι την 13-3-1981, ημερομηνία έκδοσης του Προεδρικού Διατάγματος, όπου με σαφήνεια και οριστικό τρόπο καθορίσθηκαν τα στοιχεία και ο τρόπος καθορισμού των ορίων των προ του ’23 οικισμών.
Η ανωτέρω λογική, δεν είναι αυθαίρετη και έχει ήδη εφαρμοστεί από την Πολιτεία σε παρόμοιες περιπτώσεις.
Συγκεκριμένα έχει εφαρμοστεί ανεξαίρετα για όλες τις παλαιές οικοδομές που δεν έχουν οικοδομική άδεια, αφού μέχρι 9/8/1955 δεν είχε εκδοθεί από την Πολιτεία το σχετικό διάταγμα περί εκδόσεως οικοδομικών αδειών.
Έτσι λοιπόν με υπευθυνότητα η Πολιτεία (αφού η έκδοση σαφών Διαταγμάτων και Νόμων είναι ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ δική της ευθύνη) αναγνωρίζει την έλλειψη της σχετικής νομοθεσίας και θεωρεί νομίμως υφιστάμενα όλα τα κτίσματα τα προϋφιστάμενα του 1955.
Δεν τα θεωρεί παράνομα, αλλά πλήρως ισότιμα με τα κτίρια που μετά την έκδοση του σχετικού Δ/τος κατασκευάζονται με βάση Οικοδομική Άδεια σύμφωνη με το Δ/γμα αυτό.
Την νομική ορθότητα αυτής της λογικής έρχεται ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΑ και ΕΠΙΚΥΡΩΝΕΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ. Παραθέτω αποσπάσματα από την Αποφ. ΣτΕ με αρ.1116/2019:
«Ειδικώς, τα ανεγερθέντα προ της ισχύος του β.δ. της 9.8.1955 κτήρια ή τμήματά τους, θεωρούνται νομίμως υφιστάμενα για μόνο το λόγο ότι προϋφίστανται του έτους 1955 και δεν έχουν εν τω μεταξύ κατεδαφισθεί ή κριθεί αυθαίρετα. Δεν απαιτείται δε πλέον, υπό το καθεστώς της νεώτερης διάταξης, η συνδροµή των προϋποθέσεων των προηγού-μενων αντίστοιχων διατάξεων, οι οποίες αντικαταστάθηκαν γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο.
Η ρύθμιση αυτή, αφορώσα σε κτίσματα που έχουν ανεγερθεί πριν από εξήντα ή και περισσότερα έτη χωρίς, μέχρι τώρα, να έχουν χαρακτηρισθεί, κατά την εκάστοτε ισχύουσα διοικητική διαδικασία, ως αυθαίρετα με τις εντεύθεν συνέπειες, δεν παραβιάζει καμία συνταγµατική διάταξη……. Δεν μπορεί δε, πάντως, υπό το καθεστώς ισχύος της νεώτερης αυτής διάταξης, να τεθεί το πρώτο ζήτημα χαρακτηρισμού συγκεκριμένων κατασκευών, που έχουν ανεγερθεί προ του έτους 1955, ως αυθαιρέτων. »
Συνεπώς , ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΑΝΩΤΕΡΩ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ, ΤΗΝ ΕΠΙΚΥΡΩΜΕΝΗ ΑΠΟ ΤΟ ΣτΕ, ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΝΟΜΟΥ, η λύση του προβλήματος ΤΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ είναι μονοδρομημένη και ξεκάθαρη, που σημαίνει :
Αποδοχή των αναγνωρισμένων οικισμών με βάση τις αποφάσεις της Κεντρικής Διοίκησης του Κράτους που γίνανε μέχρι 13-3-1981 (οι Νομαρχίες ανήκαν τότε διοικητικά στο Υπ. Εσωτερικών και συνεπώς οι αποφάσεις τους είναι αποφάσεις της Κεντρικής Διοίκησης), όπως καθορίστηκαν με αυτές τα όρια τους, και εξομοίωσή τους με τους οικισμούς που καθορίσθηκαν με τα μεταγενέστερα Π.Δ. , και ένταξή τους στην α’ περίπτωση του άρθρου 23 του Ν.3889/10 (πορτοκαλί χρώμα).
Κατόπιν και άμεσα, θα πρέπει να ενταχθούν σε πρόγραμμα πολεοδομικής μελέτης, όπου θα εξασφαλισθούν τα περιβαλλοντικά ισοζύγια και η μείωση του συντελεστή δόμησης στους οικισμούς αυτούς.
Με αυτό τον τρόπο θα αναγνωρισθούν και όλοι οι δρόμοι οι οποίοι έχουν διανοιχτεί σύμφωνα με το καθεστώς των οικισμών. Οι δρόμοι αυτοί θα ανήκουν τον Δήμο χωρίς να χρειάζεται ιδιαίτερη συμβολαιογραφική πράξη μεταβίβασης.
Χωρίς τις ανωτέρω διευθετήσεις με σχετικές αποφάσεις της Πολιτείας, το τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό-αντιαναπτυξιακό πρόβλημα θα διαιωνίζεται, με αποτέλεσμα να απαιτηθούν αποζημιώσεις από τους θιγόμενους ιδιοκτήτες και να υπάρξουν απαιτήσεις επιστροφής των χρηματοδοτήσεων που έχουν γίνει από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τα έργα σε αυτές τις περιοχές. Ενώ παράλληλα η πολεοδομική στασιμότητα θα επιφέρει τον πλήρη μαρασμό σε αυτές τις περιοχές.
