*Γράφει ο Π. Γεωργιάδης, Ομότιμος Καθηγητής Πληροφορικής ΕΚΠΑ
01/10/2021
Στις 28 Σεπτεμβρίου στην “Οδός Διονύσου” δημοσιεύτηκαν σκέψεις και προτάσεις του πολιτικού μηχανικού Γ. Λαγκαδινού και του Αντιδημάρχου Χωροταξικού Σχεδιασμού Γ. Φωτάκη στη δημοσιογράφο Μ. Χαζάπη υπό τον τίτλο: “Εν αναμονή της καθαρογραφής των αποφάσεων του ΣτΕ για τους δασικούς χάρτες».
Θεωρώντας ότι το δασικό ζήτημα για την περιοχή μας είναι όχι μόνο υπαρκτό αλλά και ζωτικής σημασίας για πάρα πολλούς δημότες, δράττομαι της ευκαιρίας να καταθέσω κάποιες σκέψεις και προτάσεις με την ελπίδα να αποτελέσουν ένα πλαίσιο εποικοδομητικού διαλόγου.
Το δασικό πρόβλημα -στην κυριολεξία η ανάρτηση των δασικών χαρτών- έρχεται και παρέρχεται στην επικαιρότητα είτε λόγω των αποφάσεων του ΣτΕ είτε νομοθετικών πρωτοβουλιών της εκάστοτε κυβέρνησης να προωθήσει λύσεις οικιστικού χαρακτήρα μεταξύ των οποίων να επιλύσει και προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί από αυθαιρεσίες, θα έλεγα, της ίδιας της Πολιτείας και ασφαλώς των πολιτών.
Πρόσφατα το ΣτΕ δημοσιοποίησε την απόφασή του (βλέπε σχετική ανακοίνωση της Ολομέλειας του ΣτΕ) για τη συνταγματικότητα του νόμου 4685/2020 και ειδικότερα του άρθρου 48.
Κατανοώ την επιφύλαξη ορισμένων νομικών να αναμένουμε την καθαρογραφή της απόφασης για να προετοιμαστούν τα επόμενα ουσιώδη βήματα, εκτιμώ όμως ότι είναι τώρα η περίοδος να κατανοήσουμε τις βασικές διατάξεις και τις κρίσιμες διαφοροποιήσεις από προγενέστερες νομοθετικές πρωτοβουλίες και να μην αναμένουμε να “ψάξουμε”, ως συνήθως τις όποιες εξαιρέσεις, που πάντα θα υπάρχουν (ιδιαίτερα σε χρόνιους γόρδιους δεσμούς) για να επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Εν αναμονή λοιπόν της καθαρογραφής (για πόσο καιρό άραγε;) ας ανοίξουμε έναν γόνιμο διάλογο για τα βασικά διαδικαστικά βήματα που έπονται της απόφασης του ΣτΕ.
1. Οι αρμόδιες Δασικές Υπηρεσίες της χώρας θα πρέπει να αναρτήσουν στο Κτηματολόγιο τους νέους δασικούς χάρτες εφαρμόζοντας πιστά την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ.
Η προετοιμασία για την ανάρτηση απαιτεί οπωσδήποτε κάποιο χρόνο και ελπίζω να μην εμπλακεί σε ατέρμονες διευκρινιστικές ερμηνείες/παρερμηνείες όπως συχνά-πυκνά συμβαίνει στα γρανάζια της γραφειοκρατικής μηχανής. Ο ρόλος του καθ ύλην αρμόδιου Υπουργείου στην πιθανότητα εμπλοκών είναι καθοριστικός και ένα καλά οριοθετημένο χρονοδιάγραμμα θα ήταν απαραίτητο.
2. Η ανάρτηση των δασικών χαρτών στο κτηματολόγιο προβλέπει ότι σε κάποιο σχετικά άνετο χρονικό ορίζοντα οι ενδιαφερόμενοι πολίτες μπορούν να καταθέσουν τις αντιρρήσεις τους που θα εξετασθούν αρμοδίως πριν την λεγόμενη επικύρωση των δασικών χαρτών. Το χρονικό διάστημα εξέτασης των ενστάσεων και της τελικής επικύρωσης πρέπει να συντομευτεί με τον ρόλο του Υπουργείου να παραμένει και εδώ σημαντικός.
3. Η ανάρτηση των δασικών χαρτών σύμφωνα με το νέο περισσότερο “καθαρό” τοπίο όπως το προσδιορίζει η απόφαση του ΣτΕ είναι πολύ πιθανό να περιορίσει το πλήθος των ενστάσεων και επομένως να συντομευτεί η διαδικασία οριστικής επικύρωσης. Το ανοικτό ερώτημα που υπάρχει, και εγώ αδυνατώ να απαντήσω λόγω νομικής άγνοιας, είναι αν η νέα ανάρτηση των δασικών χαρτών αφορά όλη τη χώρα με βάση και το νέο “καθαρό” τοπίο έστω και αν έχουν επικυρωθεί στο παρελθόν οι δασικοί χάρτες ή θα ισχύει μόνο σε όσες περιοχές βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία προαναρτήσεων στο κτηματολόγιο. Η απλή λογική λέει όχι δυο μέτρα και δυο σταθμά και ως εκ τούτου ενιαία εφαρμογή για όλη τη χώρα. Κάθε αντίλογος αντίθετων επιχειρημάτων ευπρόσδεκτος.
4. Πολύ κρίσιμο και καθοριστικό ζήτημα είναι να κατανοηθεί καλά τι σημαίνει νέο “καθαρό” τοπίο Ποιος είναι ο νέος προσδιορισμός του δάσους σε σχέση με το παρελθόν. Σε ποιο βαθμό δεν ισχύει πλέον το “δόγμα» άπαξ δάσος πάντα δάσος. Τι σημαίνει έκδοση διοικητικών πράξεων του πρόσφατου ή απώτερου παρελθόντος, όπως εντάξεις σε σχέδια πόλεων ή σε σχέδια εντός οικισμών και άλλες αποφάσεις, που έχουν μεταβάλει τις χρήσεις γης και επομένως αίρουν τον δασικό χαρακτήρα μιας περιοχής.
Τι σημαίνει και ποια είναι η πρακτική αξία ότι το “τεκμήριο κυριότητας” υπέρ των ιδιωτών και όχι πλέον υπέρ του κράτους όπως μέχρι τώρα επέβαλλε η δαμόκλειος σπάθη της κάθε δασικής υπηρεσίας.
Υποθέτω επίσης ότι το “τεκμήριο κυριότητας” αφορά το σύνολο της χώρας και όχι μόνο ορισμένες νησιώτικες περιοχές. Κάθε αντίθετη άποψη συζητήσιμη.
Κατέγραψα μόνο ορισμένες κατά την ελλιπή νομική μου γνώση θετικές πλευρές της απόφασης του ΣτΕ και έχω τη βεβαιότητα πως υπάρχουν και άλλες για να μνημονευτούν αναλυτικά από τους ειδικότερους εμού. Εν τέλει οι δασικοί χάρτες προηγούνται κάθε άλλης προσέγγισης για να επιλυθούν νομοθετικά προβλήματα ιδιοκτησίας σε πόλεις και οικισμούς που εκ των υστέρων ανατρέπονται από την υπέρτερη νομοθεσία του ΣτΕ.
5. Οι πολιτικές δηλώσεις που έγιναν είναι άξιες προσοχής και ανάλυσης αρκεί να μην μείνουν μόνο ως δηλώσεις χωρίς αντίκρισμα όπως ενίοτε λαμβάνει χώρα στην πολιτική πρακτική “με απόλυτο σεβασμό στις αποφάσεις του ΣτΕ και στις διατάξεις του Συντάγματος θα ολοκληρώσουμε την κύρωση των δασικών χαρτών και θα διορθώσουμε τα σφάλματα που σημειώθηκαν στη διαδικασία, προκειμένου να κατοχυρώσουμε την προστασία του περιβάλλοντος, της δημόσιας περιουσίας και κυρίως των νόμιμων ατομικών δικαιωμάτων των πολιτών”.
“Διαφυλάττουμε το δάσος σύμφωνα με τις επιταγές του Συντάγματος και συγχρόνως διασφαλίζουμε τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα των πολιτών μια για πάντα, χωρίς να τους βασανίζουν εκκρεμότητες στο μέλλον”.
Καταγράφω τις πολιτικές δηλώσεις για να μην ξεχαστούν και για να αποτελέσουν μέτρο σύγκρισης τι θα προκύψει στο μέλλον οπότε η δημόσια κριτική θα είναι ιδιαιτέρως αυστηρή και απολύτως δικαιολογημένη.
Αν όλα τα παραπάνω έχουν την θεωρητική αξία καταγραφής και κατανόησης, ένα πρακτικό ερώτημα είναι: τι θα μπορούσε να σχεδιάσει και εφαρμόσει ο Δήμος για να βοηθήσει και να υποστηρίζει τους δημότες στη διαχρονική τους προσπάθεια να αντιμετωπίσουν την δαιδαλώδη νομοθεσία και τις δαπανηρές δικαστικές προσφυγές για να κατοχυρώσουν τα δικαιώματα και τις περιουσίες τους.
Κατά τη δική μου άποψη δυο απλά αλλά καλά προσδιορισμένες δράσεις με την πολύτιμη συνδρομή των νομικών συνεργατών του Δήμου και τις εξειδικευμένες υπηρεσίες του κορυφαίου νομικού εμπειρογνώμονα στον οποίο έχει προσφύγει και ορθώς πιστεύω αμφότεροι αμείβονται από το Δήμο.
1. Να σχεδιάσει απλές ερωτήσεις και να διαμορφώσει από τώρα πλήθος ερωτήσεων –απαντήσεων με τρόπο πολύ κατανοητό για τους δημότες ώστε να τους διευκολύνει στις ενδεδειγμένες ατομικές ενέργειες αν αυτές είναι απαραίτητες. Οι ερωτήσεις-απαντήσεις αναρτώνται σε εμφανή θέση στο site του Δήμου και επικαιροποιούνται με την πάροδο του χρόνου.
2. Να προετοιμάσει εν ευθέτω χρόνω μια δημόσια παρουσίαση-εκδήλωση με εισηγητές καλούς γνώστες των θεμάτων (μηχανικούς, νομικούς) για να εξηγήσουν ζητήματα που θα θέσουν οι δημότες και να απαντήσουν με ακριβή και κατανοητό τρόπο χωρίς να καταφύγουν σε ιδιαίτερα νομικές διατυπώσεις.
Η Δημοτική Αρχή βρίσκεται ενώπιον πολλών προκλήσεων για πολύ μεγάλα προβλήματα και οφείλει να ασχοληθεί συστηματικά και κατά προτεραιότητα με αυτά, με πνεύμα συλλογικό και μεθοδολογικό ώστε να κριθεί με βάση συγκεκριμένα αποτελέσματα και όχι με σποραδικές επαναλήψεις εν είδει απολογισμού στο μέσον της θητείας της.
Παναγιώτης Γεωργιάδης
