Το βυτιοφόρο κόλλησε στη στροφή, ενώ λίγο παρακάτω ο οδηγός του μικρού φορτηγού διανομών αναγκάστηκε να κάνει μανούβρες επί ώρα για να μπορέσει να στρίψει στη γωνία. Δρόμοι πλάτους 5 βημάτων, βία 3-3,5 μέτρων, ή αδιάνοιχτοι, με αδιέξοδα που καταλήγουν σε δάσος ή σε ρέμα, σε κάποια σημεία μπαζωμένο για να χτιστούν σπίτια, χωρίς βέβαια υποδομές, και ας μην μιλήσουμε για πεζοδρόμια, και με κίνδυνο είτε πλημμυρών είτε, ακόμη χειρότερο, εγκλωβισμού από φωτιά- αν το μικρό ημιφορτηγό του courier παλεύει για να στρίψει, μπορεί το πυροσβεστικό, ή το ασθενοφόρο ή το αποχιονιστικό να μπει και να βγει άνετα σε περίπτωση ανάγκης;
Την παραπάνω κατάσταση κατέγραψε ο φακός της Οδού Διονύσου στο Δάσος Κουρεμένου στον Άγ. Στέφανο, όπου μας ξενάγησε η κάτοικος Μ. Καπετανάκη– λίγες μόλις εκατοντάδες μέτρων από το κέντρο της πόλης και το σταθμό του τρένου. Η ίδια κατάσταση επικρατεί στις γειτονιές όλων των οικισμών του Δήμου Διονύσου: Καπιτένια, Αγία Παρασκευή, Δάσος Κουρεμένου, Λόφος Νυμφών, Πευκόφυτο στον Άγ. Στέφανο, και Φασίδερι, Άγιοι Άγγελοι, Αγία Παρασκευή, Λόφος Ανθέων στην Άνοιξη.
Σ’αυτά τα δρομάκια βλέπεις κατοικίες υψηλών προδιαγραφών δίπλα δίπλα με σπιτάκια, εγκαταλελειμμένα πολλές φορές, που χρονολογούνται στις αρχές ή τα μέσα του περασμένου αιώνα, όταν εγκαταστάθηκαν στην περιοχή οι πρόσφυγες από τη Μικρασιατική καταστροφή.
Η ανάπτυξη της περιοχής που ξεκίνησε τότε με την αύξηση του πληθυσμού, δεν συνοδεύθηκε από την αντίστοιχη κατασκευή στοιχειωδών υποδομών, αν και παράλληλα δίδονταν άδειες οικοδομής και χτίζονταν σπίτια. Αυτή η πορεία ανακόπηκε ξαφνικά στα μέσα της δεκαετίας του ’80, όταν αίφνης η πολιτεία με σειρά ακατανόητων ρυθμίσεων έκρινε πως μετά από τόσα χρόνια, που η ίδια έδινε φως-νερό-τηλέφωνο στους πολίτες για τις νόμιμες άδειές τους, αυτοί οι πολίτες ήταν τελικά καταπατητές του Δημοσίου, έχοντας χτίσει σε περιοχές που το Δασαρχείο θεωρούσε δικές του, δασικές. Αποτέλεσμα ήταν κανείς ιδιοκτήτης μέσα στις επίμαχες περιοχές να μην μπορεί να διαχειριστεί το ακίνητό του- ούτε μεταβίβαση μπορούσε να κάνει, ούτε γονική παροχή, ούτε καν εργασίες μικρής κλίμακας!
Έκτοτε το πρόβλημα με τα όρια των οικισμών – πού σταματάει η οικιστική περιοχή και πού ξεκινά το δάσος- κυριαρχεί στην κορυφή με τη λίστα των προβλημάτων του Δήμου Διονύσου, με όλες τις κατά καιρούς απόπειρες επίλυσής του από τις διαδοχικές προκαλλικρατικές και καλλικρατικές Διοικήσεις να πέφτουν στο κενό: Κάθε φορά το Δασαρχείο και οι επιδιώξεις του αποδεικνυόταν ισχυρότερο από το αίτημα αποκατάστασης του δικαίου για πολίτες που αγόρασαν νόμιμα, έχτισαν νόμιμα, και τελικά βρέθηκαν παράνομοι, όμηροι του παραλογισμού των κρατικών υπηρεσιών.
Στις ήδη προαναφερθείσες αιτίες, προστίθεται και η πρόσφατη νομολογία του Σ.Τ.Ε. πως οι οριοθετήσεις των οικισμών πρέπει να γίνονται με Προεδρικό Διάταγμα και όχι με απόφαση του Νομάρχη.
Στο παραπάνω πρόβλημα, σύμφωνα με την απερχόμενη Δημοτική Αρχή αλλά και ανεξάρτητους μηχανικούς της πόλης, λύση αποτελεί η εκπόνηση του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου για το Δήμο Διονύσου, όπως και για τη συντριπτική πλειονότητα των Δήμων της Ελλάδας.
Βέβαια για την ιδιαίτερη περίπτωση του Δήμου μας υπήρξε από την αρχή και η διαφορετική άποψη, η οποία στην ουσία πρότεινε να γίνουν δύο ξεχωριστές μελέτες: Πρώτα η Αυτοτελής Μελέτη Οριοθέτησης των οικισμών και εν συνεχεία η μελέτη του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΤΠΣ), το οποίο δεν θα αφορούσε στις οριοθετήσεις των υφιστάμενων οικισμών. Η παραπάνω πρόταση τέθηκε νωρίς, την χρονική στιγμή που συντάσσονταν τα τεύχη του διαγωνισμού για την μελέτη του ΤΠΣ, έτσι ώστε να μην συμπεριληφθούν σε αυτό οι οριοθετήσεις, όμως δεν επιλέχθηκε.
Το ΤΠΣ έρχεται να τακτοποιήσει πολεοδομικά τις άναρχες εν πολλοίς περιοχές της πόλης μας, να χωροθετήσει χρήσεις ζωτικής σημασίας για την καλή λειτουργία της, και να ανοίξει το δρόμο για την απρόσκοπτη εγκατάσταση και ανάπτυξη υποδομών. Όμως, πριν από όλα αυτά, θα πρέπει να λυθεί το θέμα με τα περίφημα όρια των οικισμών, ώστε να ανοίξουν οι δρόμοι, να φτιαχτούν πεζοδρόμια, να καθοριστούν οι κοινωφελείς και οι χώροι πρασίνου, και τελικά να αναβαθμιστεί η αξία των περιουσιών των κατοίκων.
Η μελέτη για το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο συμβασιοποιήθηκε πριν από ένα περίπου μήνα και για την παρακολούθησή της ορίστηκε τριμελής επιτροπή, αποτελούμενη από ένα εκπρόσωπο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έναν εκπρόσωπο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, που προκήρυξε τους σχετικούς διαγωνισμούς, και έναν εκπρόσωπο από πλευράς Δήμου. Η ίδια η μελέτη περιλαμβάνει:
-Τον επανακαθορισμό των ορίων Αγίου Στεφάνου, Άνοιξης και Ραπεντώσας, με ταυτόχρονη αντιμετώπιση, ειδικά στους δύο πρώτους, και του δασικού προβλήματος, με στόχο στο αμέσως επόμενο διάστημα να προχωρήσει η πολεοδόμηση, με στόχο τη βιωσιμότητά τους.
– Τον καθορισμό των ορίων των οικισμών Πευκοφύτου και Σπάτων – Παλαιοσταμάτας, που ενώ άρχισε η διαδικασία, ποτέ δεν ολοκληρώθηκε.
– Τον καθορισμό οικιστικών περιοχών σε περιοχές του Δήμου, όπως Τραυλού, Γαλήνης, περιοχών της Κοινότητας Σταμάτας, Αλεξανδρέικα, κ.λπ.
Επιπλέον αντικείμενο της κύριας μελέτης του ΤΠΣ είναι:
– Η μελέτη Πολεοδομικού Σχεδιασμού (ΜΠΣ), η οποία θα καθορίσει το πρότυπο της χωρικής οργάνωσης και ανάπτυξης και τα βασικά προγραμματικά μεγέθη, των χρήσεων γης, των όρων και περιορισμών δόμησης, των σημαντικών πολεοδομικών παρεμβάσεων, των μεταφορικών μέσων (για τη μηχανοκίνηση και τις ήπιες μορφές κινητικότητας), τεχνικών και περιβαλλοντικών δικτύων και υποδομών, κ.λπ.
– Η ιεράρχηση του οδικού δικτύου.
– Ο καθορισμός ζωνών ήπιας κυκλοφορίας και χαμηλών εκπομπών ρύπων.
– Τα μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, καθώς και της πρόληψης και της αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών και διαχείρισης συνεπειών φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών και λοιπών απειλών, καθώς και κάθε άλλο μέτρο, όρο ή περιορισμό που απαιτείται για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και οργάνωση της περιοχής μελέτης.
Ήδη σε σχετικό Δελτίο Τύπου της απερχόμενης Δημοτικής Αρχής τον περασμένο Οκτώβριο, υπογραμμιζόταν ειδικά ότι “βασική επιδίωξη της Δημοτικής Αρχής αποτελεί, στο πλαίσιο της μελέτης του ΤΠΣ, η παράδοση σε διακριτή φάση της μελέτης του επανακαθορισμού-καθορισμού των ορίων και μάλιστα όπως αυτά περιλαμβάνονται εντός των εγκεκριμένων από ετών Γ.Π.Σ. και η άμεση έκδοση σχετικού Προεδρικού Διατάγματος, ώστε να λήξει το ταχύτερο δυνατόν η ανασφάλεια δικαίου και η χρόνια ομηρία των συμπολιτών μας, κατοίκων των περιοχών αυτών”.
Ας μη λησμονηθεί εδώ και η ανεξήγητη κατά πολλούς απόφαση του ΥΠΕΝ το 2022 για Μεταφορά Συντελεστή Δόμησης σε περιοχές της χώρας, ανάμεσά τους και στο Δήμο Διονύσου, και μάλιστα στην Άνοιξη και τον Άγ. Στέφανο (των οποίων τα όρια αμφισβητούνται) αλλά και στο Κρυονέρι, όπου δηλαδή υπάρχει βιομηχανική δραστηριότητα, εξέλιξη που πρέπει επίσης να συνυπολογιστεί στην εκπόνηση του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου. Προβληματισμό, πάντως, εδώ γεννά το γεγονός ότι η παραπάνω Μελέτη Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης δεν ενσωματώθηκε στην προγραμματιζόμενη μελέτη του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου, αν και υπήρχε αυτή η δυνατότητα, αλλά επιλέχθηκε να γίνει ξεχωριστή μελέτη, σε αντίθεση με τις οριοθετήσεις των οικισμών που ενσωματώθηκαν στο ΤΠΣ.
Πρακτικά, το βάρος για την παρακολούθηση των ενεργειών και των σχεδιασμών του μελετητή για τα επόμενα χρόνια πέφτει πάνω στη νέα Δημοτική Αρχή, που στον τομέα αυτόν πάσχει: Όπως έχει επισημάνει η Οδός Διονύσου, σε ολόκληρο το δυναμικό της (εκλεγμένα και μη μέλη της) δεν υπάρχει ούτε ένας μηχανικός, σχετικός με το αντικείμενο του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου- ούτε πολιτικός μηχανικός, ούτε τοπογράφος μηχανικός, ούτε πολεοδόμος, ούτε χωροτάκτης. Οι λύσεις ώστε να εξασφαλίσει την παρουσία εκπροσώπου του Δήμου στην τριμελή επιτροπή, για την παρακολούθηση του Τοπικού Πολεοδομικού, είναι δυστυχώς περιορισμένες: Με το δεδομένο πως τα μέλη της επιτροπής αυτής πρέπει να είναι και μέλη του ΤΕΕ, ο εκπρόσωπος του Δήμου θα μπορούσε να είναι υπηρεσιακός παράγοντας από τις Τεχνικές Υπηρεσίες, οι οποίες πάντως, κατά πληροφορίες της Οδού Διονύσου, δεν ανταποκρίθηκαν στη σχετική κρούση. Θα μπορούσε, επίσης, να είναι ανεξάρτητος μηχανικός (καλύτερα της πόλης, ώστε να γνωρίζει το αντικείμενο) με κάποιου είδους σύμβαση, μόνο που μέχρι στιγμής και αυτή η προσπάθεια δεν φαίνεται να έχει αποδώσει.
Με το ρολόι για την ανάληψη των καθηκόντων της να μετρά αντίστροφα- ήδη χθες Κυριακή 17 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε η τελετή ορκωμοσίας- και με πλήρη αφωνία περί τις εξελίξεις στον τομέα αυτόν, η νέα Διοίκηση του Δήμου θα πρέπει άμεσα να αναλάβει συγκεκριμένες ενέργειες, και να ενημερώσει διεξοδικά για αυτές, μια που από την έκβασή τους κρίνεται η τύχη χιλιάδων, κυριολεκτικά, συμπολιτών μας. Διαφορετικά, άλλοι- ο μελετητής, το Υπουργείο, το ΤΕΕ- θα αποφασίζουν για το μέλλον του Δήμου Διονύσου.
