Στα μέσα Δεκεμβρίου της περασμένης χρονιάς με ανάρτησή του στο facebook ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Γ. Κομνηνάκης ανακοίνωσε την ίδρυση Δημοτικού Πανεπιστημίου στο Δήμο Διονύσου, στα πρότυπα της Κηφισιάς. Απαντώντας λίγες ημέρες (23/12) αργότερα σε σχετική ερώτηση του επικεφαλής του Νέου Διόνυσου Ν. Καρυστινού στο Δημοτικό Συμβούλιο, μίλησε για τη χρησιμότητα του Λαϊκού Πανεπιστημίου, είχε μάλιστα αναφέρει και λεπτομέρειες σχετικά με τον προγραμματισμό των διαλέξεων αλλά και τους ομιλητές, τη συνεργασία των οποίων είχε μέχρι τότε εξασφαλίσει (κορυφαίος πλαστικός χειρουργός, κορυφαίος ναυπηγός, πολυέμπειρος ψυχαναλυτής κ.λπ.), δείχνοντας έτσι πως η ιδέα κυοφορούνταν ήδη πολύ καιρό. Η συνέχεια δυστυχώς δεν τον δικαίωσε.
Ένα μήνα αργότερα, και με αφορμή ερώτηση της Γ. Κριεμάδη από τη μείζονα σχετικά με τη συμμετοχή του Δήμου στα προγράμματα του Κέντρου Δια Βίου Μάθησης που έχουν σταματήσει στο Δήμο, ο ίδιος Αντιδήμαρχος είχε απαντήσει επί λέξει: “Κάτι που αναπληρώνει επάξια τα προγράμματα αυτά είναι το Ανοιχτό Δημοτικό Πανεπιστήμιο, στο οποίο θα προχωρήσουμε. Έχετε λάβει όλοι οι συνάδελφοι εδώ και 10-12 ημέρες στα mail σας τους όρους λειτουργίας του θεσμού αυτού για να είναι σε διαβούλευση. Δεκτές οποιεσδήποτε προτάσεις. Δεν έχω λάβει κάτι μέχρι στιγμής. Σε επόμενο Δημοτικό Συμβούλιο θα έρθει για ψήφιση και καλώς εχόντων των πραγμάτων από αρχές- μέσα Μαρτίου θα έχουμε τον πρώτο κύκλο του Ανοιχτού Δημοτικού Πανεπιστημίου στον τόπο μας με ένα κύκλο 12 μαθημάτων από ανθρώπους επαΐοντες που θα απευθύνονται σε όλους τους δημότες, θα είναι δωρεάν και θα ανεβάσουν το βιοτικό και μορφωτικό επίπεδο στον τόπο μας”.
Αυτές ήταν οι δηλώσεις του Αντιδημάρχου στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου στις 31 Ιανουαρίου, όπου με λίγα λόγια υποστήριζε πως το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο με τους κύκλους των 12- διαφορετικών κάθε φορά- μαθημάτων θα υποκαθιστούσε επάξια τα προγράμματα της Δια Βίου Μάθησης, που αποτελούνταν από θεματικούς κύκλους πολλών μαθημάτων με ενδεικτικούς τίτλους όπως ισπανικά, αγγλικά και ιταλικά για τον τουρισμό, διακόσμηση εσωτερικών χώρων, αγωγή υγείας και πρώτες βοήθειες, δημιουργία ιστοσελίδας, εθελοντισμός για πλημμύρες-πυρκαγιές-σεισμούς κ.λπ. και συνέδεαν την εκπαίδευση με την απασχόληση.
Δεσμευόταν, επιπλέον, ο Αντιδήμαρχος πως θα έφερνε την ίδρυση του Ανοιχτού Πανεπιστημίου σε επόμενη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, ενώ επεσήμαινε πως στο πλαίσιο της διαβούλευσης για τους όρους λειτουργίας του, που ο ίδιος είχε επιδιώξει, οι παρατάξεις δεν είχαν ανταποκριθεί με παρατηρήσεις.
Οι όροι αυτοί, που βέβαια δεν μπορούν να θεωρηθούν κανονισμός λειτουργίας, επαναλαμβάνονται στη χτεσινή ανακοίνωση του Δήμου σε έκταση δυο παραγράφων και με δυο λόγια προβλέπουν πως μόνος αρμόδιος και υπεύθυνος για την επιλογή θεμάτων και ομιλητών θα είναι ο εκάστοτε Αντιδήμαρχος Πολιτισμού ή ειδικός εντεταλμένος σύμβουλος, ενώ επιβεβαιώνει πως οι λεγόμενοι κύκλοι μαθημάτων θα αποτελούνται από ένα και μόνο δίωρο, με διαφορετικό θέμα και βέβαια διαφορετικό ομιλητή κάθε φορά. Για τους ομιλητές, τέλος, δεν απαιτούνται κατ’ ανάγκη ακαδημαϊκές περγαμηνές, αρκεί να διαθέτουν ειδική γνώση και εμπειρία, επαγγελματική, ακαδημαϊκή ή βιοτική πάνω στο θέμα που εισηγούνται.
Σχετικές ήταν και οι ερωτήσεις της Οδού Διονύσου προς τον Αντιδήμαρχο, μετά από τη χτεσινή δημοσίευση της ανακοίνωσης για το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Σύμφωνα με τον ίδιο, η αρχική σκέψη ήταν η ίδρυση να περάσει από Δημοτικό Συμβούλιο ώστε να περιβληθεί την ύψιστη πολιτική νομιμοποίηση του ανώτατου συλλογικού οργάνου του Δήμου. Εντούτοις η καθυστέρηση στον ορισμό συνεδρίασής του (σ.σ. Η τελευταία συνεδρίαση του Συμβουλίου πραγματοποιήθηκε πάνω από ενάμιση μήνα νωρίτερα, στις 4 Φεβρουαρίου) και ο εξ αυτού κίνδυνος να χαθούν οι τρεις πρώτες ήδη κανονισμένες διαλέξεις, τον οδήγησε στην απόφαση να ξεκινήσει τη δράση του Ανοιχτού Πανεπιστημίου. Προσέθεσε μάλιστα πως για την ίδρυσή του δεν είναι απαραίτητη η απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου. Απαραίτητη, προσέθεσε, δεν είναι και η απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου για την έγκριση Κανονισμού Λειτουργίας του Ανοιχτού Πανεπιστημίου, εξάλλου η χτεσινή ανακοίνωση αναφέρει τις αδρές γραμμές, όπως τις χαρακτήρισε, που αποτελούν Κανονισμό Λειτουργίας κατά κάποιον τρόπο. Σ’ αυτές τις αδρές γραμμές, συμπλήρωσε ο κ. Κομνηνάκης, μπορεί όποιος συνάδελφός του επιθυμεί, να καταθέσει τις προτάσεις του, αν και σε αντίστοιχη διαβούλευση που είχε επιδιώξει για τα ΔΙΟΝΥΣΙΑ παλιότερα και τώρα για το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, δεν υπήρξε ανταπόκριση. Ο Αντιδήμαρχος επέμεινε στη χρησιμότητα των επιμορφωτικών διαλέξεων με εκλαϊκευμένο τρόπο από πολύ καλούς επιστήμονες, που απευθύνονται σε όλους τους πολίτες, και εξέφρασε την πεποίθηση πως η τοπική κοινωνία θα αγκαλιάσει το θεσμό, φέρνοντας ως παράδειγμα το αντίστοιχο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο του Δήμου Κηφισιάς. Δεν απέκλεισε, τέλος, το ενδεχόμενο να φέρει το θέμα προσεχώς στο Δημοτικό Συμβούλιο, ώστε να εμπλουτισθεί με προτάσεις ο Κανονισμός Λειτουργίας.
Ο προβληματισμός που έχει αναπτυχθεί γύρω από τη λειτουργία των Ανοιχτών Πανεπιστημίων, από την εποχή που ξεκίνησαν να λειτουργούν στους Δήμους, αφορά στη μορφή τους: Αν μπορεί δηλαδή να θεωρηθεί Ανοικτό ή Λαϊκό Πανεπιστήμιο μια σειρά άσχετων και ασύνδετων μεταξύ τους διαλέξεων ή ομιλιών ή θα πρέπει να υπάρχει μια γνωστική θεματολογική ενότητα που να περιλαμβάνει μια σειρά διαλέξεων από πιστοποιημένους ομιλητές, στο τέλος των οποίων ο ακροατής θα λαμβάνει και σχετική βεβαίωση παρακολούθησης.
Ανοιχτά πανεπιστήμια λειτουργούν σήμερα σε πάνω από 30 Δήμους της χώρας- ενδεικτικά στη Γλυφάδα, στην Κόρινθο, στην Κηφισιά, στα Χανιά και τη Λάρισα (σ.σ. με τον τίτλο Πανεπιστήμιο των Πολιτών), στην Ηλιούπολη, στον Άλιμο κ.λπ.
Κοινά χαρακτηριστικά τους:
*η συντονιστική ή/και η επιστημονική επιτροπή (σ.σ. διοικούσα, για το Δήμο Κορίνθου) που ορίζουν ένα πρόγραμμα επιστημονικών διαλέξεων,
*οι κύκλοι σπουδών με δικό του ο καθένας γνωστικό αντικείμενο ή επιστημονικά θέματα (σ.σ. δύσκολο να επιτευχθεί στην πορεία, λέει ο Δήμος Αγίων Αναργύρω- Καματερού),
*η παροχή βεβαιώσεων παρακολούθησης μετά από ολοκληρωμένη παρακολούθηση των μαθημάτων,
*ο κανονισμός λειτουργίας,
*οι πιστοποιημένοι εκπαιδευτές ή οι πανεπιστημιακοί καθηγητές.
Και τέλος, το πιο βασικό- η απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου, σε όποιον Δήμο, από όσους διαθέτουν Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, κι αν αποτάθηκε η Οδός Διονύσου. Ειδικά στην Ελευσίνα είχε ιδρυθεί με απόφαση Διοικητικού Συμβουλίου του οικείου Νομικού Προσώπου Πολιτισμού, που πλέον έχει καταργηθεί και ο αρμοδιότητές του έχουν περιέλθει στο Δήμο.
Εξάλλου η ίδρυση ενός φορέα απαιτεί και την αντίστοιχη θεσμική κατοχύρωση, ήταν η κοινή επισήμανση από όλους τους συνομιλητές.
Τι από τα παραπάνω διαθέτει το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο του Δήμου Διονύσου;
Τους 10 πρώτους ομιλητές- εισηγητές με τα 10 διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα, το πρόγραμμα των ομιλιών καθώς και τη δυνατότητα να εκδίδει ο Δήμος πιστοποιητικά παρακολούθησης. Ούτε απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου προηγήθηκε για την ίδρυση, ούτε για την έγκριση Κανονισμού Λειτουργίας, ούτε επιτροπή συστάθηκε για την οργάνωση και παρακολούθηση της λειτουργίας του πανεπιστημίου, καθώς και για την επιλογή προγραμμάτων και ομιλητών, ούτε διασαφήνιση υπάρχει αν οι ομιλητές/εισηγητές θα αμείβονται ή όχι .
Με τα παραπάνω δεδομένα, το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο του Δήμου Διονύσου δεν μοιάζει με τίποτα παραπάνω από μια σειρά διαλέξεων, αντίστοιχων με αυτές που κατά καιρούς οργανώνει ο Δήμος από συστάσεώς του- είτε με την ευκαιρία της τρέχουσας επικαιρότητας είτε στο πλαίσιο των σταθερών διαλέξεων από διακεκριμένους καθηγητές, όπως τα μαθήματα φιλοσοφίας από την Α. Μαρκοπούλου ή οι κύκλοι ιστορίας με τον Ι. Αντωνόπουλο, που- προς το παρόν τουλάχιστον- δεν φαίνεται να περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα του Ανοιχτού Πανεπιστημίου Διονύσου.
