Τριάντα χρόνια Βιβλιοθήκη στο Διόνυσο

Είτε Κοινοτική, στη μικρή προκαλλικρατική Κοινότητα Διονύσου, είτε Δημοτική, στο μικρό προκαλλικρατικό Δήμο Διονύσου, είτε σήμερα, η Δημοτική Βιβλιοθήκη Διονύσου γράφει τη δική της ιστορία και φέτος συμπληρώνει τριάντα χρόνια λειτουργίας, που θα τα γιορτάσει με εκδήλωση στο Πολιτιστικό Κέντρο της Κοινότητας Διονύσου την Κυριακή 30 Μαρτίου στις 6.30 το βράδυ.

Όλα ξεκίνησαν από μια γυναικεία παρέα, στην αρχή ανάμεσά τους η Ίβα Τσαπέ, η Τζέλη Νικηφορίδου, η Ελένη Σπύρου, η Βούλα Γεροντικού και η Γιούλα Χονδρογιάννη, εν συνεχεία η Νίκη Μπαλωμένου, η Ελένη Παπαγγελή, η Ευγενία Μακαριάδη, η Νάνσυ Φανουρίου και βέβαια η αείμνηστη Μόσχα Φραγκάκη, όταν δεν υπήρχε κανένα σημείο αναφοράς ή και συνάντησης στη μικρή Κοινότητα με το λίγο κόσμο. Εκείνη η ομάδα λοιπόν μάζεψε βιβλία από τις προσωπικές συλλογές της καθεμιάς, αγόρασαν κάμποσα ακόμη με χρήματα από bazaar που διοργάνωσαν και τα τοποθέτησαν όλα, όχι πάνω από 250-300 συνολικά, στο υπόγειο της κ. Τσαπέ. Το 1992 ο τότε Πρόεδρος της Κοινότητας, αείμνηστος Σακελλάριος Σωτηρίου, και το Κοινοτικό Συμβούλιο αποφάσισαν την ίδρυση του Πολιτιστικού Οργανισμού, στον οποίο προβλεπόταν και η λειτουργία Βιβλιοθήκης. Η ίδρυση του Οργανισμού ήρθε σε ΦΕΚ το 1993 και αρχές του 1995, μετά από έντονες πιέσεις δημοτών, παραχωρήθηκε ο 1ος όροφος του Πολιτιστικού Κέντρου της περιοχής για τη λειτουργία της Βιβλιοθήκης με προοπτική αναγνωστηρίου. Τα πρώτα μάλιστα ράφια ήταν από δωρεά.

 Χειρόγραφη καταγραφή των βιβλίων που αγόραζε η Βιβλιοθήκη

Εκείνη την εποχή αριθμούσε μερικές εκατοντάδες βιβλίων, τα οποία εμπλουτίζονταν κατά καιρούς είτε από δωρεές είτε από αγορές και λειτουργούσε αποκλειστικά με ταμένους, αφοσιωμένους, εθελοντές δυο απογεύματα την εβδομάδα και ψυχή της τη Φραγκάκη. Διαβάζοντας μάλιστα στον τοπικό Τύπο της εποχής, από τότε αναζητούνταν βιβλιοθηκονόμος!!! Παράλληλα η Βιβλιοθήκη οργάνωνε ξεναγήσεις σε ενδιαφέροντα τοπόσημα ενώ φιλοξενούσε τα Κυριακάτικα Πρωινά, με εμπνευστή και οργανωτή τον αείμνηστο Σωτήρη Μάνδαλο, Διευθυντή του Λυκείου Διονύσου, με ομιλίες από συντοπίτες και όχι μόνο.

 Το τετράδιο με τον κατάλογο των μελών, γεμάτο σήμερα

Κατά τη θητεία Δαρδαμάνη (2006-2010), ακριβώς πριν από την καλλικρατική ένωση, η τότε Διοίκηση μετέφερε τις συνεδριάσεις του Δημοτικού, πλέον, Συμβουλίου στον 1ο όροφο του Πολιτιστικού- και έτσι ήταν συχνό το φαινόμενο να επισκέπτονται γονείς με μικρά παιδιά τη Βιβλιοθήκη και να γίνονται μάρτυρες σφοδρών αντεγκλήσεων και καταγγελιών, μέσα μάλιστα σε ένα πυκνό πέπλο καπνού από τους καπνίζοντες! Εκείνες τις ημέρες το μεν Δημοτικό Συμβούλιο λειτουργούσε κανονικά (…), αλλά η Βιβλιοθήκη δύσκολα.

 Συνύπαρξη- δύσκολη- της Βιβλιοθήκης με το Δημοτικό Συμβούλιο την περίοδο 2006-2010

Άλλωστε και το ίδιο το κτήριο παρουσίαζε από τότε πολλά προβλήματα, γνωστά μέχρι σήμερα, είτε υγρασίας είτε θέρμανσης είτε δυσκολίας στην πρόσβαση μια που δεν διαθέτει ανελκυστήρα είτε, τέλος, δυσκολίας στην εποπτεία του χώρου: Οι εθελοντές που αφιέρωναν και αφιερώνουν το χρόνο τους στον 1ο όροφο δεν έχουν καμιά οπτική επαφή με την είσοδο του κτηρίου στο ισόγειο, ώστε να ελέγχουν ποιοι μπαίνουν και ποιοι βγαίνουν.

Τα παραπάνω, παρόλο που συζητούνταν κατά καιρούς στο Κοινοτικό και εν συνεχεία στο προκαλλικρατικό Δημοτικό Συμβούλιο, καθόλου δεν πτοούσαν τη Μόσχα τη Φραγκάκη, τη Νάνσυ Φανουρίου, την Ελένη Θεοχαρίδου, την Τέτη Δημοπούλου, την Τζένη τη Μακαριάδου, την Φρανσουάζ Γουλανδρή, τη Χαρά Παπούλια και τις υπόλοιπες εθελόντριες που βρέξει χιονίσει άνοιγαν τις πόρτες της Βιβλιοθήκης σε όποιον ήθελε να δανειστεί ένα καλό βιβλίο, από μια περιορισμένη ακόμη τότε συλλογή. Ο δανεισμός βιβλίων εξάλλου ήταν για τα πρώτα χρόνια ο κυριότερος τομέας δράσης της Βιβλιοθήκης.

 Γιορτή για τα τρία χρόνια της Βιβλιοθήκης, το 1998 (από το αρχείο της Οδού Διονύσου)

Το 2011 ξεκινά η καλλικρατική ιστορία του Δήμου. Κάποια χρόνια νωρίτερα είχε έρθει στο Διόνυσο η Χριστίνα Γιαννέτου, που μαθημένη από τις Βιβλιοθήκες και το πολυδιάστατο έργο τους στο εξωτερικό, αναζητούσε κάτι ανάλογο και στην περιοχή. Η πρώτη εντύπωση ήταν απογοητευτική: Στις αγγλοσαξονικές χώρες οι Βιβλιοθήκες είναι οργανικά κομμάτια της κοινότητας,  με έργο πέρα από τα δανεισμό βιβλίων, εδώ όμως η αίθουσα ήταν άδεια και τα βιβλία σε κούτες, είχαν μεσολαβήσει και εργασίες για την αποκατάσταση του χώρου μετά από εισροή υδάτων. Εκείνη πάντως η πρώτη επίσκεψη είχε ρίξει το σπόρο. Λίγο καιρό αργότερα η κ. Γιαννέτου αποφάσισε να ασχοληθεί ενεργά με τη Βιβλιοθήκη και, σε συνεργασία με τη Φραγκάκη και τις υπόλοιπες εθελόντριες, να μεταφέρει εδώ όσα είχε μάθει έξω.

 H Μόσχα Φραγκάκη (μπροστά) με εθελόντριες της Βιβλιοθήκης το 2015. Από αριστερά: Χ. Γιαννέτου, Κ. Χατζηαθανασίου, Β. Καραγεώργου και Β. Ανδρεαδάκη (αρχείο Οδού Διονύσου). Την ίδια χρονιά η Βιβλιοθήκη εντάσσεται στο Δίκτυο Βιβλιοθηκών Ελλάδας

Τον πρώτο καιρό οι επισκέπτες μετρούνταν στα δάχτυλα του ενός χεριού- περισσότεροι τις Δευτέρες που έκανε πρόβα η χορωδία ή την Παρασκευή με τα χορευτικά της Κοινότητας. Έτσι αναζητήθηκαν τρόποι ώστε ο χώρος να γίνει πιο ελκυστικός. Η Βιβλιοθήκη είχε ένα μικρό αποθεματικό από θεατρικές επισκέψεις που πραγματοποιούσε κατά καιρούς, αλλά και από δωρεές φίλων και συμπολιτών, οπότε αποφασίστηκε το ποσόν να διατεθεί για την αγορά ραφιών και τα βιβλία να τακτοποιηθούν και να είναι προσβάσιμα στα μέλη. Από τότε, και όσο οι δωρεές άρχισαν να αυξάνονται, τα βιβλία άλλαξαν θέση πάνω από 10 φορές. Τα μοναδικά που μένουν σταθερά από το ξεκίνημα της Βιβλιοθήκης είναι της παιδικής λογοτεχνίας, στα χαμηλά ράφια, ώστε να τα φτάνουν τα μικρά παιδιά.

Από το 1995 και για τα επόμενα 17 χρόνια, η Βιβλιοθήκη γνώρισε ημέρες και δόξας αλλά και ερημιάς, όπως θυμάται η Βάσω Ανδρεαδάκη, εθελόντρια η ίδια από το 2009.  Τα προβλήματα ήταν πολλά και η απαξίωση για τη Βιβλιοθήκη άλλη τόση, αλλά η Φραγκάκη, η ψυχή της Βιβλιοθήκης, δεν το έβαλε ποτέ κάτω, και υπό ιδιαιτέρως δυσμενείς συνθήκες θυμάται η κ. Ανδρεαδάκη. Πολλές φορές η Βιβλιοθήκη κινδύνευσε να κλείσει λόγω πρακτικών δυσκολιών και προβλημάτων. Το Υπουργείο Παιδείας που για κάποια χρόνια επιχορηγούσε με χρήματα για βιβλία τις Λαϊκές Βιβλιοθήκες, διέκοψε την επιχορήγηση όταν ο Δήμος δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημα για την πρόσληψη βιβλιοθηκονόμου μέσω ΑΣΕΠ.

 (φωτογραφία από το αρχείο της Οδού Διονύσου, έντυπης ακόμη το 2009)

Μέχρι και αναλώσιμα δεν της ενέκρινε ο Δήμος στο πλαίσιο της Καλοκαιρινής Εκστρατείας, στην οποία συμμετείχε το 2016, και αναγκάζονταν οι εθελόντριες να τα πληρώνουν οι ίδιες. Χώρια οι καθυστερήσεις, χρόνων κάποιες φορές,  που σημειώνονταν μέχρι να ανταποκριθεί ο εκάστοτε αρμόδιος στα αιτήματα, όπως η προμήθεια ραφιών για παράδειγμα. Εξακολουθούσε πάντως να λειτουργεί, στηριζόμενη στη δουλειά των εθελοντών, χωρίς να έχει ιδρυθεί και επίσημα, και ενώ ήδη ήταν η μοναδική ενεργή στο Δήμο Διονύσου: Οι προκαλλικρατικές Βιβλιοθήκες, τόσο της Δροσιάς όσο και του Κρυονερίου, από το 2010 είχαν περίπου απαξιωθεί από τις Δημοτικές Αρχές- της Δροσιάς χείμαζε (σ.σ. και εξακολουθεί να χειμάζει) με τα βιβλία κρυμμένα πίσω από πανιά στο Πολιτιστικό Κέντρο της Κοινότητας, όσο για του Κρυονερίου, συστάθηκε μεν και εγκαινιάστηκε το 2010 αλλά ουδέποτε λειτούργησε.

Το 2018, και ενώ πλέον η Βιβλιοθήκη είχε καθιερωθεί στη συνείδηση της πόλης, υπεβλήθη αίτημα από την κ. Γιαννέτου προς το Δήμο για την επίσημη ίδρυσή της, κάτι που  αναγνωρίστηκε από δυο διαδοχικές Δημοτικές Αρχές, συζητήθηκε και αποφασίστηκε  από το Δημοτικό Συμβούλιο το 2019, και ένα χρόνο αργότερα εγκρίθηκε (σ.σ. δύσκολα) και ο Κανονισμός Λειτουργίας της.

Το 2020 αναγνωρίστηκε η εθελοντική προσφορά της κ. Γιαννέτου και η ίδια ξεκίνησε να αμείβεται μέσω των επιμορφωτικών προγραμμάτων του Δήμου, πρακτική που όμως ανακόπηκε από το Ελεγκτικό Συνέδριο το 2023. Ήταν τότε που η λειτουργία της Βιβλιοθήκης τέθηκε εν αμφιβόλω: Η κ. Γιαννέτου, στην οποία όλοι απέδιδαν την απογείωση της Βιβλιοθήκης, αποφάσισε να παραιτηθεί. “Έχουμε βάλει τον πήχυ ψηλά και είναι κρίμα που το όραμα της Βιβλιοθήκης δεν έχει περάσει στους ασχολούμενους με την Τοπική Αυτοδιοίκηση”, ήταν τότε τα λόγια της, τα ίδια που έλεγε και η Φραγκάκη όταν ξεκινούσε τη Βιβλιοθήκη δυόμιση δεκαετίες νωρίτερα. Η απόφασή της αυτή συνάντησε έντονες αντιδράσεις από την τοπική κοινωνία και έφτασε μέχρι το Τοπικό Συμβούλιο Διονύσου, όπου είχαν παραστεί- παραμονές εκλογών- όλοι σχεδόν οι επικεφαλής των υποψήφιων παρατάξεων.

Τα εμπόδια ώστε να αμείβεται για το έργο της τελικά παρακάμφθηκαν και το Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς αποφασίστηκε η πρόσληψη της κ. Γιαννέτου με το πρόγραμμα 55+, θα περνούσαν όμως 8 μήνες μέχρι να υλοποιηθεί, το καλοκαίρι του 2024.

Από το μακρινό 1992 και το υπόγειο ενός σπιτιού, αλλά και την άδεια αίθουσα με τους λιγοστούς επισκέπτες, μέχρι σήμερα η Δημοτική Βιβλιοθήκη Διονύσου έχει αλλάξει όψη εκ βάθρων. Εκτός από τις χιλιάδες τίτλους που φιλοξενεί στα ράφια, διαθέσιμους για δανεισμό στους δημότες- 1044 οικογένειες από όλο το Δήμο Διονύσου, με τους περισσότερους πια από τον Άγ. Στέφανο!-, έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα ιδιαίτερα φιλικό, ζεστό και ζωντανό περιβάλλον, όπου οργανώνει σειρά δράσεων και επιμορφωτικών προγραμμάτων, όλα από εθελοντές, για παιδιά από 2 ετών, για εφήβους και για ενήλικες σε ένα ευρύ πολιτιστικό φάσμα:

Δραστηριότητες φιλαναγνωσίας, εικαστικά εργαστήρια, μουσειακή αγωγή και μαθηματικά για παιδιά και εφήβους, βραδιές ανάγνωσης και παρουσιάσεις βιβλίων, μαθήματα ιστορίας της τέχνης, ιστορίας θεάτρου και θεατρική ομάδα με έξι αξιόλογες παραστάσεις στο ενεργητικό της, δημιουργική γραφή για εφήβους και ενήλικες, καλοκαιρινές δράσεις για παιδιά, αλλά και οργανωμένες επισκέψεις σχολείων της περιοχής στη Βιβλιοθήκη (σ.σ. “Άφετε τα παιδία ελθείν…” ήταν ο τίτλος ενός μικρού κειμένου της Φραγκάκη στην τοπική εφημερίδα “Διονυσιακά Νέα” το 1999!), καθώς και επισκέψεις της Βιβλιοθήκης σε θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις και μουσεία και διασύνδεση με προγράμματα του Future Library του ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και της Εθνικής Βιβλιοθήκης Ελλάδας.

 (φωτογραφία από το αρχείο της Οδού Διονύσου)

Εκτός από τις δράσεις αυτές πραγματοποιήθηκε και η ψηφιοποίηση του καταλόγου των βιβλίων, που μετά από αγορές και αλλεπάλληλες δωρεές έχουν φτάσει να μετρούν 17.000+ και αυξάνονται συνεχώς(!!!!!!!!!) και πλέον είναι προσβάσιμος από όσους ενδιαφέρονται να ενημερωθούν και να επιλέξουν πριν από την επίσκεψή τους στη Βιβλιοθήκη. Παράλληλα σε δεκάδες ανέρχονται οι δωρεές εκατοντάδων βιβλίων προς Συλλόγους και φορείς, όπως το Γενικό Νοσοκομείο Λαμίας, τοπικοί Σύλλογοι για τη στήριξη φορέων ή σχολείων και σχολικών βιβλιοθηκών σε απομακρυσμένες περιοχές, το Χατζηκυριάκειο, Δημοτικά Σχολεία της πόλης μας, η Ελληνική Λέσχη Βιβλίου και πολλοί πολλοί άλλοι.

“Το πιο ζωντανό κύτταρο της πόλης”, όπως συχνά αποκαλείται, έμεινε όρθιο και στη διάρκεια της πανδημίας, παρόλο που ανέστειλε πολλές από τις δραστηριότητές του: Μπορεί μαθήματα να μη γίνονταν αλλά ο δανεισμός συνεχιζόταν κανονικά με αυστηρές προδιαγραφές υγιεινής και προστασίας, ενώ η ιδέα να πολεμήσουν την απομόνωση με δημιουργία, έφερε το λεύκωμα 58 συμπολιτών που έγραψαν, ζωγράφισαν, έπλασαν ή φωτογράφισαν. Με τίτλο “Μένουμε Σπίτι Δημιουργώντας: Έργα και Ημέρες με τον Covid-19” το Λεύκωμα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης παρουσιάστηκε διαδικτυακά τον Απρίλιο του 2021, και ενώ ακόμη ο κόσμος πάλευε να φανταστεί την επιστροφή στην κανονικότητα.

Παραμένει βέβαια σε εκκρεμότητα το μεγαλύτερο πρόβλημα- αυτό της μεταφοράς της σε καταλληλότερο χώρο ώστε να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο- αλλά και αυτό της πρόσληψης μόνιμου βιβλιοθηκονόμου. Για το μεν πρώτο ο απώτερος στόχος είναι η στέγαση της Βιβλιοθήκης  στο κτήριο του ΤΥΠΕΤ στον Άγ. Στέφανο, όταν με το καλό ολοκληρωθεί η διαδικασία προς την αξιοποίησή του, ενώ θέση βιβλιοθηκονόμου προβλέπεται στον ΟΕΥ του Δήμου, όταν βέβαια δεήσει να έρθει στο Δημοτικό Συμβούλιο προς έγκριση.

Το 2021 η Βιβλιοθήκη και η Κοινότητα Διονύσου θρήνησαν την  αδόκητη απώλεια της Μόσχας Φραγκάκη. Σε μια συγκινητική εκδήλωση δυο χρόνια αργότερα ο Δήμος τίμησε τη μνήμη της. Η αίθουσα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Διονύσου φέρει πλέον το όνομά της σε έναν ελάχιστο φόρο τιμής για το αγώνα, το έργο και την αφοσίωση της πρωτεργάτριάς της.

Τον ίδιο αγώνα, το ίδιο έργο και με την ίδια αφοσίωση υπηρετούν σήμερα στη Βιβλιοθήκη οι εθελοντές/εθελόντριες:

Σταθερή ομάδα εθελοντών (Λειτουργία Βιβλιοθήκης)

1. Βάσω Ανδρεαδάκη
2. Καίτη Χατζηαθανασίου
3. Ιωάννα Καραμέτου
4. Μαρία Γεωργαντά
5. Φωτεινή Ματεντζόγλου
6. Ελισάβετ Μακαριάδη
7. Αθανασία Τοπαλούδη
8. Ευγενία Βουρλή
9. Κλεοπάτρα Ματάλα
10. Νότα Αναγνωστοπούλου
11. Ελένη Σαρρηασλάνογλου
12. Σόνια Ζαρωτιάδη
13. Βίκυ Κωσταρά
14. Γωγώ Νίτσιου
15. Ήβα Καρυοφύλλη
16. Ελένη Γεωργίου
17. Μαρκέλλα Δεμέναγα

Εθελοντές προγραμμάτων

1. Μαίρη Αρνή: Ιστορία Τέχνης + εικαστικό εργαστήρι ενηλίκων
2. Αρετή Καράμπελα: Συντονίστρια Λέσχης Ανάγνωσης ενηλίκων
3. Ευγενία Μακαριάδη: Εισηγήτρια Λέσχης Ανάγνωσης ενηλίκων
4. Αφροδίτη Σφαιροπούλου: Ιστορία θεάτρου + θεατρική αγωγή ενηλίκων + θεατρική αγωγή παιδιών + ομάδα θεατρικής επιμόρφωσης
5. Νούλη Τσαγκαράκη: Ομάδα κοινωνικού προβληματισμού και συζήτησης με αφορμή λογοτεχνικά διηγήματα.
6. Στέλλα Βέργαδου: Παιδικό εργαστήρι με μουσειοσκευή (Κυκλαδικής Τέχνης + Ακρόπολης)
7. Ιωάννα Ντούφα: Προνηπιακό πρόγραμμα για παιδιά 2-3 ετών με γονέα.
8. Ελένη Γιωτσίδη: Παιδική Λέσχη Ανάγνωσης + Εφηβική Λέσχη Ανάγνωσης + «Σημειωματάρια Τέχνης» της ΕΒΕ
9. Βίκυ Κωσταρά: Καλλιτεχνικό Εργαστήρι για παιδιά 10-14 χρονών
10. Σοφία Αμβρουζή-Καστρινάκη: Μαθηματικά για παιδιά Δημοτικού + Γυμνασίου
11. Ολυμπία Παπαπαναγιώτου: Μουσικοκινητική για μικρά παιδιά
12. Μιχάλης Κοσμίδης: Μουσικός στο πρόγραμμα Μουσικοκινητικής για μικρά παιδιά

«Storytime in English»

1. Ελένη Αργυροπούλου-Βενετοπούλου
2. Κατερίνα Λακουμέντα
3. Julie Grantham
4. Μυρτάλη Πετροχείλου
5. Λήδα Σάμιτα

«Ώρα Παραμυθιού»

1. Μαριάνθη Πανουργιά
2. Μαρία Κοντογιάννη
3. Βούλα Βαλακώστα
4. Μαριλένα Βότση
5. Έλενα Κοτρώτσου
6. Ρίτα Ζαχαριάδου
7. Αντώνης Αμπαρτζίδης
8. Στέλλα Βέργαδου
9. Εβελίνα Κορδάτου
10. Δήμητρα Ζωγραφάκη
11. Γιώργος Κομνηνάκης
12. Δέσποινα Ντάση
13. Αθανασία Τοπαλούδη
14. Μαρία Γκολφινοπούλου
15. Αργυρώ Γιαλαμπρίνου
16. Βίκυ Κωσταρά
17. Νάντια Λιούλια

«Καλοκαιρινή εκστρατεία 2024» Καλοκαιρινό πρόγραμμα της ΕΒΕ

1. Ελένη Γιωτσίδη
2. Μυρτάλλη Πετροχείλου
3. Βίκυ Κωσταρά
4. Γωγώ Νίτσιου
5. Ιωάννα Ντούφα
6. Κατερίνα Γεροντή
7. Μαρία Νεμπεγλέρη
8. Ελένη Σκαλιδοπούλου
9. Εβελίνα Κορδάτου
10. Σταυριάννα Κορδάτου
11. Μαίρη Αρνή
12. Κατερίνα Λακουμέντα
13. Μαρία Κοντογιάννη
14. Βούλα Βαλακώστα
15. Ελισάβετ Μακαριάδη