Για την ανάγκη αποκέντρωσης αρμοδιοτήτων στις Δημοτικές Κοινότητες, που-εφόσον συνοδευθεί από την απαραίτητη παράλληλη απόδοση μέσων και ανθρώπινου δυναμικού- θα βοηθήσει ουσιαστικά στην επίλυση των τοπικών πρβλημάτων, αλλά και στην ομογενοποίηση των 7 επιμέρους περιοχών του Δήμου Διονύσου, μιλάει στη σημερινή παρέμβασή του ο Σπ. Σπηλιώτης, τέως δημοτικός σύμβουλος, σήμερα άμισθος σύμβουλος Δημάρχου για θέματα αποκέντρωσης και μέλος της Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής Θεσμικής Ολοκλήρωσης. Το τελευταίο διάστημα, υπενθυμίζεται, ο κ. Σπηλιώτης μαζί με τον επίσης άμισθο ειδικό σύμβουλο Π. Βορριά από την ίδια Επιτροπή, έχουν κυριολεκτικά οργώσει επανειλημμένα την πόλη, παρουσιάζοντας στα 7 Τοπικά Συμβούλια τον οδικό χάρτη μεταβίβασης αρμοδιοτήτων από τον κεντρικό Δήμο προς τις Κοινότητες, σε ένα εγχείρημα που χαρακτηρίζουν πρωτοποριακό για την Τοπική Αυτοδιοίκηση στη χώρα μας:
24.11.2019
ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ & ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ
ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗ & ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ
Α. ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ
Το θεσμικό πλαίσιο των αρμοδιοτήτων των συμβουλίων των δημοτικών κοινοτήτων (άνω των 300 κατοίκων) προσδιορίζεται στο άρθρο 83 του “ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ” (Ν.3852/2010), όπως αυτό αντικαταστάθηκε από το άρθρο 84 του “ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ” (Ν. 4555/2018) και όπως τροποποιήθηκε στη συνέχεια από την παρ. 9 του άρθρου 5 του Ν.4623/2019 .
Τα συμβούλια των Κοινοτήτων (άνω των 300 κατοίκων) ασκούν και τις αρμοδιότητες που προβλέπονται για τον Πρόεδρο στις Κοινότητες έως και 300 κατοίκους (άρθρο 82 του Ν.3852/2010) .
Β. ΓΕΝΙΚΑ
Είναι γεγονός ότι οι μέχρι τώρα θεσμικές παρεμβάσεις στον τομέα της Αυτοδιοίκησης δεν εντάχτηκαν σ’ ένα πλαίσιο μιας συνολικής μεταρρύθμισης- τομής του Κράτους, του διοικητικού και του πολιτικού συστήματος.
Είναι ανάγκη να δημιουργηθεί ένα δημοκρατικά διορθωμένο πολιτικό-διοικητικό σύστημα σε 3 επίπεδα: 1) το κεντρικό κράτος 2) τις περιφέρειες και 3) τους δήμους, με στόχο την αποκέντρωση αρμοδιοτήτων στο κατώτατο επίπεδο και κοντά στον πολίτη.
Είναι γνωστό ότι στο πλαίσιο του συμβουλίου της Ευρώπης το 1985 υιοθετήθηκε ο Ευρωπαϊκός Χάρτης τοπικής αυτονομίας. Σύμφωνα μ’ αυτόν “οι Τοπικές Αρχές με νόμιμο τρόπο θα πρέπει να είναι σε θέση να ρυθμίζουν και να διαχειρίζονται ένα σημαντικό μέρος των δημόσιων υποθέσεων με δική τους αποκλειστική ευθύνη και προς το συμφέρον του τοπικού πληθυσμού. Οι δημόσιες υποθέσεις θα πρέπει να ασκούνται κατά προτίμηση από αρχές που είναι εγγυτέρα προς πολίτες και μόνο όταν ο συντονισμός ή η παραχώρηση των αρμοδιοτήτων είναι αδύνατη ή λιγότερο αποτελεσματική, θα ασκούνται σε υψηλότερο επίπεδο διοίκησης..
Είναι βέβαια απαραίτητο η αναδιάρθρωση αυτή να μπορεί να συμβάλλει στην εδραίωση της διαφάνειας και της λογοδοσίας, στην καθιέρωση θεσμών άμεσης δημοκρατίας και την ενίσχυση της ισοπολιτείας.
Η λειτουργία των “ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ” – “ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ” και των πολιτικών σταχρόνια των μνημονίων οδήγησαν στη μεταφορά αρμοδιοτήτων στην αυτοδιοίκηση χωρίς πρόβλεψη για τους απαιτούμενους πόρους. Έτσι μετέτρεψαν ένα κατεξοχήν θεσμό άσκησης πρωτογενούς λαϊκής εξουσίας και κοινωνικού ελέγχου όπως η αυτοδιοίκηση, σε “διαμεσολαβητή” της Κεντρικής Πολιτικής Εξουσίας. Οι δήμοι και οι περιφέρειες μεταβλήθηκαν σε μια μικρογραφία του κεντρικού κράτους, με αποτέλεσμα την συγκεντροποίηση της πολιτικής εξουσίας μέσω των χωρικών πυκνώσεων.
Στον “ΚΛΕΙΣΘΕΝΗ” δόθηκε ιδιαίτερο βάρος στο εκλογικό σύστημα, κατά την άποψή μου σωστά και λιγότερο στο θέμα των αρμοδιοτήτων παρά τις αρχικές επιδιώξεις και μελέτες της τότε πολιτικής ηγεσίας.
Η ευθύνη η δική μας με βάση το δεδομένο θεσμικό πλαίσιο (“ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ” , “ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ”, “ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ”, επικεντρώνεται στις δυνατότητές μας να προωθήσουμε την αποκέντρωση στο Δήμο Διονύσου με άξονα ένα δημοκρατικό προγραμματισμό και με λειτουργίες με βάση τις αρχές της εγγύτητας και τις επικουρικότητας που μας οδηγούν τελικά στις τοπικές κοινότητες. Είναι αναγκαία η λειτουργία των Τοπικών Συμβουλίων με Δημοκρατικό τρόπο, με διαβούλευση με τους φορείς και τους κατοίκους αλλά κυρίως με αρμοδιότητα και πόρους. Αυτό θα συμβάλλει στην άμβλυνση των ανισοτήτων και στην αποκλιμάκωση των εσωτερικών τοπικών ανταγωνισμών ενισχύοντας την ομογενοποίηση μέσα από την διαφορετικότητά τους.
Είναι αυτονόητο ότι οι Τοπικές Κοινότητες πρέπει να ενισχυθούν με μέσα και το απαραίτητο προσωπικό για να υλοποιηθούν με αποτελεσματικό τρόπο οι δημόσιες Πολιτικές- Αρμοδιότητες που θα έχουν. Ο στόχος μας δεν πρέπει να είναι απλά η διαχείριση των προβλημάτων αλλά η λύση τους. Βασική μας αρχή θα είναι η αξιοποίηση κάθε εργαλείου δράσης μέσα από μια δημοκρατική και χρηστή διοίκηση.
Γ. ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΩΣ
Είναι γεγονός ότι η παράταξη “ΔΥΝΑΜΗ ΕΥΘΥΝΗΣ” που μετά τις εκλογές διοικεί τον δήμο έχει διατυπώσει προεκλογικά ένα πλαίσιο για την νέα λειτουργία του δήμου με αποκέντρωση. Διατυπώνονται επίσης προβληματισμοί και προτάσεις για το θέμα αυτό από όλες σχεδόν τις παρατάξεις που έλαβαν μέρος στις Δημοτικές Εκλογές.
Είναι αναγκαία η διαδικασία θεσμοθετημένου διαλόγου τόσο στο Δημοτικό Συμβούλιο όσο και στα Τοπικά Συμβούλια. Μέσω του διαλόγου αυτού θα επιδιωχθεί η ενοποίηση της Δημοτικής και της Τοπικής Δράσης θα αναδειχθούν οι προτεραιότητες, με ενίσχυση της διαφάνειας. Οι αποφάσεις που θα λαμβάνονται θα υπηρετούν ένα συνεκτικό και ισόρροπο σχέδιο ολοκληρωμένης, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης.
Αντικείμενα του διαλόγου θα είναι:
1) Μεταφορά αρμοδιοτήτων και πόρων στις Τοπικές Κοινότητες
2) Το Επιχειρησιακό σχέδιο
3) Το Τεχνικό πρόγραμμα
4) Ο Προϋπολογισμός
Παρατήρηση:
1) Για κάθε μεταβιβαζόμενη αρμοδιότητα θα καθορίζεται ο τρόπος της Διοικητικής υποστήριξης και θα μεταβιβάζονται οι αναγκαίοι πόροι.
2) Μέχρι να καταστεί δυνατή η συγκρότηση των Τοπικών Διοικητικών Δομών, η Διοικητική υποστήριξη θα γίνεται μέσω των Διοικητικών Υπηρεσιών του Δήμου.
Στα Συμβούλια των Δημοτικών Κοινοτήτων προτείνεται να περιέλθουν οι εξής αρμοδιότητες :
• Όλες οι αρμοδιότητες συμβουλευτικού και γνωμοδοτικού χαρακτήρα που έχουν σήμερα οι Δημοτικές Κοινότητες, κάποιες μάλιστα από τις οποίες θα χαρακτηριστούν αποφασιστικές.
• Όλες οι αρμοδιότητες της Επιτροπής Ποιότητα Ζωής, οι οποίες θα ασκούνται σε επίπεδο δημοτικής ενότητας, πλην εκείνων που εκ του αντικειμένου τους πρέπει να περιέλθουν στην Εκτελεστική Επιτροπή ή στο Δημοτικό Συμβούλιο.
• Κάποιες γνωμοδοτικού και εισηγητικού προς το Δημοτικό Συμβούλιο χαρακτήρα αρμοδιότητες της Οικονομικής Επιτροπής (οι οποίες θα ασκούνται πάντα σε επίπεδο δημοτικής ενότητας).
• Αναλυτικά η εξειδίκευση των παραπάνω γενικών προτάσεων γίνεται στις θέσεις και τα κείμενα της παράταξης “ΔΥΝΑΜΗ ΕΥΘΥΝΗΣ”.
Όλες οι προτάσεις για εκχώρηση αρμοδιοτήτων περιλαμβάνονται στο τελικό κείμενο της ΕΙΔΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΘΕΣΜΙΚΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ που συστάθηκε πρόσφατα στον Δήμο, παραδόθηκε στον Δήμαρχο κύριο Καλαφατέλη & στα συμβούλια των Δημοτικών Κοινοτήτων ως μια αρχική πρόταση για τις προωθούμενες αλλαγές.
Παρατηρήσεις:
1) Η επιδιωκόμενη αποκέντρωση πρέπει να προχωρήσει παράλληλα με την ουσιαστική αναδιοργάνωση των υπηρεσιών του Δήμου, με στόχο την αντιμετώπιση των άμεσων προβλημάτων των δημοτών. Αυτό θα συντελεστεί με ουσιαστικές παρεμβάσεις στον τομέα της καθαριότητας, με την ανανέωση του στόλου και των μηχανικών μέσων του Δήμου και άλλες δράσεις στα πλαίσια της βελτίωσης της ποιότητας ζωής.
Οι πρώτοι πόροι προς τις δημοτικές κοινότητες – για συγκεκριμένα, ιεραρχημένα «μικρά» έργα – θα εξευρεθούν με την υλοποίηση του άρθρου 86 του νόμου 3852/2010.
2) Σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει και η αύξηση του προσωπικού σε όλες τις δομές και τις υπηρεσίες του Δήμου. Είναι γνωστές οι μνημονιακές επιλογές που οδήγησαν σε μείωση των πόρων για την αυτοδιοίκηση και τον περιορισμό των προσλήψεων σε αυτή.
3) Τελικά, για το θέμα των αρμοδιοτήτων υπάρχουν προτάσεις που μπορούν να υλοποιηθούν άμεσα και άλλες, με συμπληρωματικές κινήσεις σε βάθος χρόνου.
4) Κατάλληλες επιλογές στον προϋπολογισμό και στο τεχνικό πρόγραμμα θα δώσουν ανάσα στα χρόνια προβλήματα των δημοτών.
5) Ο νέος Ο.Ε.Υ. θα διαμορφώσει τον στόχο για μια νέα δομή του Δήμου, με ταυτόχρονη διεκδίκηση από την πολιτεία των ενισχύσεων που απαιτούνται προς αυτή την κατεύθυνση.
6) Όλες οι παρεμβάσεις είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθούν σε κλίμα συναίνεσης και συνεργασίας τόσο μεταξύ των μελών της διοίκησης και των άλλων παρατάξεων και ιδίως, σε τελική φάση, με τους εργαζόμενους του Δήμου, διοικητικό και εργατοτεχνικό προσωπικό. Παράλληλα, πρέπει να επιδιωχθεί η ουσιαστική διαβούλευση και συμμετοχή των πολιτών.
7) Η νομική υποστήριξη του εγχειρήματος θα άρει τις τυχόν επιφυλάξεις από όπου κι αν προέρχονται.
Εφόσον υπάρχει πολιτική βούληση, θα προωθήσουμε και θα υλοποιήσουμε μια δράση που θα χαρακτηριστεί, εκτιμώ, πρωτοποριακή για τον τομέα της αυτοδιοίκησης και θα αποτελέσει πρότυπο για άλλους δήμους.
Είναι ώρα ευθύνης για να πάρουμε τώρα, συγκεκριμένες πολιτικές αποφάσεις. Χωρίς αναβολή και επιφυλάξεις. Η αναγκαιότητα είναι γεγονός αλλά και ο ρεαλισμός απαραίτητη προϋπόθεση για τις επιλογές που στοχεύουμε να καθιερώσουμε στον Δήμο μας.
Σπύρος Σπηλιώτης
