Λίγες ημέρες πριν ολοκληρωθούν στο Σότσι της Ρωσίας οι Παραολυμπιακοί Αγώνες, διοργανώθηκε στην Αθήνα το 5ο διεθνές Συνέδριο με θέμα: Άτομα με Αναπηρία και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Στο Συνέδριο, το οποίο παρακολούθησαν υπουργοί, Γενικοί Γραμματείς, εκπρόσωποι της Εκκλησίας, δημοσιογράφοι, διπλωματικοί ακόλουθοι μίλησε και ο Διονυσιώτης Ν. Πέππας, Αντιδήμαρχος Οικονομικών του Δήμου, Παραολυμπιονίκης ο ίδιος στην ξιφασκία. Από τα ΜΜΕ που προέβαλαν την είδηση, η τοποθέτησή του χαρακτηρίστηκε συγκλονιστική. Όχι μόνο. Διαβάστε τη.
Κυρίες και κύριοι,
Φίλες και φίλοι,
Ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία σας.
Με τιμά η πρόσκληση στο συνέδριο που διοργανώνετε και που ελπίζω το τελικό του αποτέλεσμα να είναι η ευαισθητοποίηση αρμοδίων και του κοινού, στα θέματα που αντιμετωπίζει μεγάλη μερίδα συνανθρώπων μας.
Είναι αλήθεια ότι ένα σύγχρονο αστικό φιλελεύθερο κράτος οφείλει να διασφαλίζει ίσες ευκαιρίες και ίσες αφετηρίες για όλους τους πολίτες του και με τις πολιτικές του θα πρέπει να τους παρέχει τις δυνατότητες να ξεπερνούν το όποιο μειονέκτημά τους. Αντιλαμβάνεστε όλοι πόσο κρίσιμο είναι αυτό σε μια κοινωνία όπως η Ελληνική.
Από μικρός έμαθα με τη βοήθεια κυρίως της οικογένειάς μου, να αντιμετωπίζω τη ζωή, όχι ως άνθρωπος με πρόβλημα, αλλά ως μία προσωπικότητα με κάποια ιδιαιτερότητα.
Την ιδιαιτερότητά μου την αντιλαμβάνομαι όταν κοιτώ γύρω μου. Όχι όταν συμβιώνω με τον Νίκο Πέππα. Διότι έτσι γεννήθηκα.
Την ιδιαιτερότητά μου την κατάλαβα στα βλέμματα των συνανθρώπων μου, όχι όμως γιατί εγώ έχω κάποιο πρόβλημα με τον Νίκο Πέππα.
Η προσωπική μου διαδρομή, μου επιτρέπει να πω πως ό, τι έχω κερδίσει στη ζωή μου το έχω κερδίσει με το σπαθί μου!
Αυτό ακριβώς πρέπει να αποτελεί δυνατότητα για όλους τους ανθρώπους και βέβαια και για τα Άτομα με Αναπηρίες.
Έμαθα να αγωνίζομαι -διπλά βέβαια- και να προχωρώ στη ζωή μου όχι στη συμπάθεια του κινητικού μου προβλήματος, αλλά με βάση τις εγκεφαλικές ικανότητές μου και τις ψυχικές μου δυνάμεις.
Δεν θα περιαυτολογήσω. Επιτρέψτε μου όμως για τις ανάγκες της ομιλίας μου, να αναφερθώ σε δυο-τρεις προσωπικές εμπειρίες. Κατάφερα να εκπροσωπώ την πατρίδα μου στο αγώνισμα της ξιφασκίας και να φέρνω διεθνείς διακρίσεις, όχι γιατί αγωνίστηκα σε αμαξίδιο, αλλά γιατί ήθελα να νικήσω για τα χρώματα της Ελλάδας.
Εκλέγομαι στην τοπική αυτοδιοίκηση τα τελευταία δέκα χρόνια και καταλαμβάνω θέσεις όπως Αντινομάρχη και Αναπληρωτή Δημάρχου, όχι γιατί υπάρχει συμπόνια στο πρόσωπό μου, αλλά γιατί συμπολίτες μου με εμπιστεύονται να τους εκπροσωπήσω και μάλιστα μου αναθέτουν την διαχείριση των οικονομικών, καθώς σε αυτό τον τομέα είναι οι σπουδές μου. Δημιουργώντας δε οικονομικά πλεονάσματα, αποδεικνύεται, πως αυτό γίνεται με επιτυχία.
Διατηρώ την προσωπική μου επιχείρηση στο χώρο της εστίασης και βιοπορίζομαι από αυτή. Αντιμετωπίζω την εφορία, το ΙΚΑ τον ΟΑΕΕ, και όλα τα προβλήματα ενός ελεύθερου επαγγελματία, μέσα στην κρίση, όχι ως ΑΜΕΑ, αλλά ως Νίκος Πέππας, με ΑΦΜ και αστυνομική ταυτότητα.
Αυτό είναι το μήνυμά μου.
Γι’ αυτό ανέφερα τα παραπάνω, για να σας δηλώσω, πως το κινητικό μου θέμα δεν με καθήλωσε, αντίθετα με πείσμωσε και σε κάποιους τομείς με απογείωσε.
Όμως φίλες και φίλοι,
Οι συγκυρίες για την υγιή ενσωμάτωση των ΑΜΕΑ, στην ευρύτερη κοινωνία, είναι πολλές και κυρίως οικονομικές.
* Οικονομικές, γιατί ένα ΑΜΕΑ πρέπει να αντεπεξέλθει σε έξοδα που δημιουργούνται ανάλογα με το βαθμό της αναπηρίας του.
* Οικονομικές γιατί οι κρατικές υποδομές (συμπεριλαμβανομένης και της παιδείας) για προσβασιμότητα σε υπηρεσίες και ευκαιρίες, στην Ελλάδα, βρίσκονται ακόμη, σε κάποιες περιπτώσεις, στο μεσαίωνα.
Η οικονομική κρίση ξεγύμνωσε το βαθμό επάρκειας του κοινωνικού κράτους, απέναντι σε αυτονόητες παροχές για μία αξιοπρεπή διαβίωση, πόσο μάλλον για τα ΑΜΕΑ που είχαν ήδη επιβαρημένη καθημερινότητα.
Η κακή λειτουργία τους κράτους μας, οι κακές πρακτικές με τις βιομηχανίες ψεύτικων αναπηρικών συντάξεων και οι κακώς νοούμενες επιδοματικές πολιτικές δεν έχουν μόνον αρνητικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα όπως φάνηκε προϊούσας της οικονομικής κρίσης.
Ταυτόχρονα σε συμβολικό επίπεδο στιγματίζουν για δεύτερη φορά τα ΑΜΕΑ που πραγματικά έχουν ανάγκη και υποβάλλονται σε μια διαρκή βάσανο να αποδεικνύουν τι; ότι είναι ανάπηροι!
Η οικονομική κρίση κατέστησε ΑΜΕΑ συμπολίτες μας που ορίζονταν μέχρι χτες ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.
Ένας διαβητικός που χάνει το πόδι του λόγω πλημμελούς υγειονομικής υποστήριξης, καθίσταται πέρα της βαριάς ασθένειάς του και άνθρωπος με κινητικά προβλήματα. Ένα εγκεφαλικό προκαλεί ημιπληγία ή παραπληγία σε έναν άνθρωπο που λόγω ανέχειας βρίσκεται μακριά από άμεσες ιατρικές υπηρεσίες. Κακώς συντηρημένες υποδομές είτε του Δημοσίου είτε του ιδιωτικού τομέα μπορεί να επιφέρουν ατυχήματα, εργατικά, τροχαία, κ. ά. που ίσως δυστυχώς, να καταλήγουν σε κάποια μορφής αναπηρία.
Ειδικά για τα τροχαία, η χώρα μας όπως γνωρίζετε κατέχει τα παγκόσμια πρωτεία σε υπερπαραγωγή κινητικά αναπήρων.
Καθημερινά, για τους παραπάνω λόγους, συντελείται μία οικογενειακή τραγωδία.
Φίλες και φίλοι,
Το θέμα του συνεδρίου είναι ΑΜΕΑ και ΜΜΕ, τα παραπάνω τα ανέφερα .. και για να τεκμηριώσω τα επόμενα.. Επιθυμώ να επισημάνω, τα σημεία εκείνα που άπτονται του συνεδρίου και που πιστεύω πως με το πέρας του, θα αφήσουν ένα δημιουργικό προβληματισμό:
Ποια η συμβολή των ΜΜΕ και του κόσμου του θεάματος στην οικειοποίηση ή την αποξένωση των ΑΜΕΑ από την κοινή γνώμη; Τεράστια!
- Ποτέ δεν είδαμε ένα άτομο με αναπηρία να είναι ο παρουσιαστής ενός τηλεοπτικού προγράμματος. Τα ΑΜΕΑ είναι πάντα παρουσιαζόμενα και ποτέ παρουσιαστές – έχουν πάντα το ρόλο του θεατή / αποδέκτη και υποσυνείδητα περιορίζονται σε αυτόν το ρόλο. Ομοίως τα τηλεοπτικά μέσα προβάλλουν τη λογική της σχέσης των «τέλειων» λαμπερών προσώπων ως το σύνηθες και εν τέλει το αποδεκτό. Πότε αλήθεια προβάλλεται η σχέση ενός ΑΜΕΑ με ένα αρτιμελές / μη ΑΜΕΑ «λαμπερό» πρόσωπο;
- Πόσες φορές βλέπουμε στην καθημερινότητα μας ένα άτομο με εμφανή αναπηρία να έχει σύντροφο ένα αρτιμελές άτομο; Και αλήθεια πόσες φορές αυτό προβάλλεται ως φυσιολογικό και όχι ως κάτι το εξαιρετικό και εν τέλει εξωτικό δηλαδή ξένο; Ας σκεφτούμε λ.χ. τον Αλ Πατσίνο στο Άρωμα Γυναίκας, ή τον Ντάστιν Χόφμαν στο Rainman, ή ακόμα πιο πρόσφατα τον τετραπληγικό ποιητή Τζον Χοκς της ταινίας Μαθήματα Ενηλικίωσης.
- Είναι συχνό φαινόμενο και πρακτική σε τηλεοπτικές σειρές, στον κινηματογράφο, ή στο πλάνο μιας εκπομπής, να τοποθετείται και να χρησιμοποιείται εν τέλει ένα άτομο με αναπηρία για να προβληθεί η κοινωνική ευαισθησία των πρωταγωνιστών, ή να δοθεί έμφαση σε τέτοια συναισθήματα. Η κοινωνία κατασκευάζει τρόπον τινά ένα «πρότυπο» με το οποίο εξιλεώνεται προς τα αδύναμα μέλη της.
Σε σχέση με όλα τα παραπάνω σκεφτείτε τώρα την έξυπνη διαφήμιση της μπύρας Guinness όπου πέντε άτομα σε αναπηρικό καροτσάκι παίζουν μπάσκετ και στο τέλος οι τέσσερις σηκώνονται από τα καροτσάκια τους. Ένα διαφημιστικό παράδειγμα κοινωνικής ενσωμάτωσης: όλοι μαζί οι τέσσερις αρτιμελείς και ο πέμπτος με το καροτσάκι πάνε για μπύρα, αφού έπαιξαν μπάσκετ επί ίσοις όροις! Αθλητισμός, φιλία, παρέα, ισότητα, μπύρα για όλους!
Ας σκεφτούμε λοιπόν να πάμε για μπύρα με έναν άνθρωπο σε καροτσάκι. Κι ας βρούμε και το κατάλληλο μέρος γι’ αυτό – δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να αλλάξουμε προς το καλύτερο τον κόσμο μας παρά με μία απλή καθημερινή μας πράξη.
Είναι προφανές ότι ο δι-υποκειμενικός χαρακτήρας της δημόσιας εικόνας, ειδικά για τα Άτομα με Αναπηρίες, συχνά διαστρέφεται και χρησιμοποιείται, ώστε να προωθήσει δευτερογενή συναισθήματα και σκέψεις.
Λόγω της δύναμης του εκάστοτε Μέσου, της Εικόνας, αλλά και της ίδιας της εξουσιαστικής δομής που αντικατοπτρίζει, καταλήγει να αναπαράγεται μια δημόσια εικόνα που δεν έχει σε τίποτα να κάνει με το ποιος είναι ο κάθε άνθρωπος, η πορεία και η ζωή του.
Το Άτομο με Αναπηρίες γίνεται ένα απλό υποκείμενο – ο Άνθρωπος Ελέφαντας. Αυτή τη δημόσια εικόνα οφείλουμε να αλλάξουμε, αυτόν τον τρόπο προβολής των ΑΜΕΑ πρέπει να αντιστρέψουμε. Κάθε άνθρωπος είναι πρωτίστως αυτό: άνθρωπος. Και αυτό επιτυγχάνεται μόνο μέσω της κοινωνικής ενσωμάτωσης σε κάθε πεδίο της ζωής μας.
Το αποτέλεσμα των όσων ανέφερα, είναι πως ο μιντιακός αποκλεισμός των ΑΜΕΑ, τους κατατάσσει σε μία απομόνωση, που τους καθιστά:
- Πρώτον αντικείμενα δημόσιας παρατήρησης που ξενίζουν όταν βρίσκονται ανάμεσα στον κόσμο και
- Δεύτερον «ξεχασμένες» οντότητες μακριά από πολιτικές και δράσεις που αφορούν την ανάπτυξη μιας υγιούς κοινωνίας.
Ως συνέπεια αυτών μπορούμε κάλλιστα να αντιληφθούμε όχι μόνο την ολοκλήρωση ενός κοινωνικού αποκλεισμού αλλά και ενός οικογενειακού. Εννοώντας πως δύσκολα τα άτομα με αναπηρίες θα αναπτύξουν συναισθηματική σχέση με άτομα αρτιμελή που θα καταλήξει και σε οικογενειακό πυρήνα.
Καταλαβαίνουμε πως τα πρότυπα που δημιουργούνται από τα ΜΜΕ είναι πολύ ισχυρά και ειδικά σε περιόδους κρίσης, επιδεινώνουν και αναδεικνύουν το σαθρό δίχτυ προστασίας και αλληλεγγύης των ευπαθών κοινωνικών ομάδων και πρωτίστως των ΑΜΕΑ.
Ακόμη ο κοινωνικός αποκλεισμός μπορεί να παρατηρηθεί και σε θέσεις ευθύνης του Δημόσιου τομέα, όπου ΑΜΕΑ καταλαμβάνουν θέσεις συγγενείς μόνο με αναπηρίες, και όχι ανάλογες με τα πραγματικά τους επιστημονικά ή/και επαγγελματικά προσόντα.
Αυτές οι επισημάνσεις, αποδεικνύουν, ακριβώς, ότι όσο τα ΑΜΕΑ παραμένουν στον «κλειστό» κύκλο των ομοίων τους, τείνουν να ιδρυματοποιούνται και να δημιουργείται μια κατάσταση γκετοποίησης. Αντίθετα, αυτό που πρέπει να επιδιώκουμε είναι η αποϊδρυματοποίηση και η κοινωνική ενσωμάτωση των ΑΜΕΑ ως ισότιμων και ισάξιων μελών της κοινωνίας. Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω του συγχρωτισμού σε όλα τα πεδία της κοινωνικής ζωής: στον αθλητισμό, στον επαγγελματικό χώρο, στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Πόσο εύκολο είναι όμως αυτό όταν οι υφιστάμενες πολιτικές εξαντλούνται στον ιδρυματικό – εκπαιδευτικό (στην καλύτερη περίπτωση) εγκλεισμό και στην αναπαραγωγή του στερεότυπου των ΑΜΕΑ ως μιας ειδικής κατηγορίας ανθρώπων;;
Να δούμε και μία θετική νότα. Πρέπει να παραδεχθούμε πώς οι τεχνολογικές εξελίξεις των τελευταίων δύο δεκαετιών μέσω των υπολογιστών και του διαδικτύου, έχουν δώσει σημαντικές δυνατότητες στα ΑΜΕΑ, να βγουν έξω – έστω και στον κόσμο της εικονικής πραγματικότητας. Το διαδίκτυο έχει καταστεί πλέον δημόσια σφαίρα και τα ΑΜΕΑ έχουν την ευκαιρία και τη δυνατότητα να συμμετάσχουν χωρίς ουσιαστικούς περιορισμούς, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό για μια κοινωνία και μια χώρα σαν τη δική μας.
Ελπίζω να σας προβλημάτισα.
Πολύ περισσότερο ελπίζω οι εκπρόσωποι των μίντια να ακούσουν αυτές τις κουβέντες και να σκεφτούν το βαθμό ευθύνης τους απέναντι σε μία κοινωνική, ηθική και οικονομική κατάρρευση που θα ξεπεραστεί, μόνο με το μόνιασμα και όχι με τον ρατσισμό και το διαχωρισμό βάση εξωτερικών χαρακτηριστικών ή παθήσεων.
Ελπίζω ακόμη τα λόγια μου να τα ακούσουν και οι εκπρόσωποι της κεντρικής εξουσίας και να μάθουν να αντιμετωπίζουν τα ΑΜΕΑ, όχι ψηφοθηρικά αλλά ως μία μάχιμη κοινωνική ομάδα, ικανή να είναι παραγωγική και υποστηρικτική στην έξοδο από την κρίση.
Φίλες και φίλοι,
Καταλαβαίνουμε όλοι πως η προστασία για την αξιοπρεπή διαβίωση των πάντων και κυρίως εκείνων που η γήινη μοίρα δεν τους έδωσε όλες τις ευκαιρίες, είναι αυτό που εγώ ονομάζω δείκτης Κοινωνικού Πλεονάσματος. Και σήμερα αυτός ο δείκτης είναι πολύ χαμηλός. Και για αυτόν πρέπει ΟΛΟΙ να αγωνιστούμε. Είναι ο μοναδικός δείκτης που θα αποδείξει πως μία χώρα έχει παιδεία και πολιτισμό. Είναι ο δείκτης συνοχής σε μία κοινωνία που δοκιμάζεται.
Η κοινωνική συνοχή είναι η ασπίδα που τρομάζει όσους (εντός και εκτός συνόρων) βλέπουν την Ελλάδα ανήμπορη και λεία για λεηλασία.
Να το θυμάστε: Κοινωνικό Πλεόνασμα
Σας ευχαριστώ