Σε δέκα (10) σημεία εστιάζει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής και εισηγείται τη απόρριψη της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που υπέβαλε πριν από μερικούς μήνες η εταιρεία ΜΕΓΑΛΙΘΙΚΗ, με τελικό στόχο να ξεκινήσει και πάλι εξόρυξη μαρμάρου σε έκταση 912 στρεμμάτων, στην Πεντέλη, πάνω από την Κοινότητα Διονύσου. Το έγγραφο αυτό, καθώς και το αντίστοιχο της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας- Σπηλαιολογίας με πέντε αντιρρήσεις και την ίδια εισήγηση, της απόρριψης, τα οποία εξασφάλισε η Δημοτική Αρχή, έδωσε στη δημοσιότητα ο Αντιδήμαρχος Χωροταξικού Σχεδιασμού του Δήμου Διονύσου Γ. Φωτάκης, στο πλαίσιο της συνεδρίασης της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής νωρίτερα σήμερα Τρίτη 30 Νοεμβρίου.
Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Φωτάκης, που είναι και συντονιστής της διαπαραταξιακής επιτροπής κατά των νέων λατομείων, στη σχετική ενημέρωση προς τα μέλη της Επιτροπής τόνισε πως τα δυο αυτά έγγραφα, υιοθετούν πλήρως τις θέσεις του Δήμου Διονύσου και είναι καταπέλτης για τυχόν επαναλειτουργία λατομείων στην περιοχή, μια που η τεκμηρίωσή τους είναι ισχυρότατη
Όσον αφορά στα ίδια τα έγγραφα, δέκα αντιρρήσεις όσον αφορά στη ΜΠΕ για νέα λατομική δραστηριότητα προβάλλει η Εφορεία Αρχαιοτήτων, που αναλυτικά έχουν ως εξής:
α) ο αιτούμενος λατομικός χώρος Α βρίσκεται σχεδόν σε επαφή με τα αρχαία λατομεία της Πεντέλης, με αρχαιότητες στην κορυφή Πυργάρι και είναι άμεσα ορατός από τον αρχαιολογικό χώρο του Ιερού του Διονύσου (Ικάριον),
β) η επαναλειτουργία των λατομείων βλάπτει τους κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους και εν γένει τα μνημεία της Πεντέλης και υποβαθμίζει το περιβάλλον τους,
γ) μέρος του χώρου Α βρίσκεται εντός Ζώνης Α Πεντελικού και καταλαμβάνεται από αρχαίο λατομείο,
δ) αντίστοιχα αιτήματα λειτουργίας ή επέκτασης λατομείων στη θέση αυτή κατά το παρελθόν δεν εγκρίθηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού,
ε) η λειτουργία των λατομείων εντός της Ζώνης Ε έχει παύσει εδώ και 28 χρόνια, καθώς, όπως τεκμαίρεται (έγγραφο αρ. πρ. 6471/11-11-1992 του ΟΡΣΑ) η τότε δραστηριοποιούμενη εταιρεία «Ελληνικά Μάρμαρα» δεν ανταποκρίθηκε επαρκώς στην αποκατάσταση της περιοχής (συν. 11).
στ) Ο Ν. 4277/2014 (ΡΣΑ) ορίζει την αποκατάσταση των λατομικών χώρων και την δημιουργία Περιφερειακού και Μητροπολιτικού Πάρκου στην Πεντέλη,
ζ) σύμφωνα με το ν. 4512/2018, παρ. 7 του άρ. 48 «… λατομικές περιοχές που έχουν ενεργοποιηθεί στο παρελθόν και έχουν περιέλθει σε αδράνεια πλέον της δεκαετίας αποχαρακτηρίζονται…»,
η) δεν αναδεικνύεται η έκταση της λατόμευσης και οι επιπτώσεις συνολικά της λατομικής δραστηριότητας και επεξεργασίας, καθώς το αίτημα υποβάλλεται αποσπασματικά, εφόσον οι ενδιαφερόμενοι αιτούνται τον χώρο Α μεμονωμένα και όχι σε συνδυασμό με τον χώρο λειτουργίας της μονάδας θραύσης – ταξινόμησης – παραγωγής μαρμαρόσκονης και αδρανών υλικών, με την οποία είναι άμεσα συνδεδεμένος, ούτε με το σύνολο και των τεσσάρων χώρων Β, Γ, Δ και Ε,
θ) έχουν ήδη πραγματοποιηθεί εργασίες ανάπλασης ανενεργών λατομείων στη θέση αυτή, όπως διαπιστώθηκε κατά την αυτοψία (εικ. 9),
ι) η επαναλειτουργία του λατομείου έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τη σχεδιαζόμενη από την Πολιτεία ανάδειξη της Πεντέλης (masterplan), με την προστασία των μνημείων και του τοπίου.
Καταλήγοντας, η Εφορεία εισηγείται την απόρριψη της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για λόγους προστασίας των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της Πεντέλης, ενώ προχωρώντας ακόμη ένα βήμα, προτείνει την εκκίνηση της διαδικασίας για τον αποχαρακτηρισμό της Ζώνης Ε «των λειτουργούντων λατομείων» (ΠΔ 1988) ως λατομικής περιοχής.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί πως η Εφορεία Αρχαιοτήτων επισημαίνει παραλείψεις και παρατυπίες εκ μέρους της εταιρείας, όπως για παράδειγμα πως το Υπουργείο Πολιτισμού δεν ερωτήθηκε για τις αιτούμενες ερευνητικές εργασίες παρά το γεγονός πως η Πεντέλη είναι προστατευόμενο όρος, δεν αναφέρεται πουθενά πως η λατομική δραστηριότητα θα καταλαμβάνει έκταση σε δυο Περιφερειακές Ενότητες- Αττικής και Βόρειου Τομέα Αθηνών, τα λατομεία- παρά τους περί του αντιθέτου ισχυρισμούς της ΜΠΕ- και ορατά θα είναι από την πόλη και η λειτουργία τους, δίπλα σε κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους, θα θίγει άμεσα και το περιβάλλον και την ιστορική κληρονομιά. Γίνεται, τέλος, έμμεση αλλά σαφής αναφορά στον κατακερματισμό της έκτασης: Όπως είναι γνωστό, η ΜΕΓΑΛΙΘΙΚΗ υπέβαλε την ΜΠΕ για τα πρώτα 243 στρέμματα, αλλά ο τελικός στόχος της, όπως η ίδια Μελέτη ξεκαθαρίζει, είναι η ανάπτυξη λατομικής δραστηριότητας σε συνολικά 912 στρέμματα. Η κατάτμηση αυτή, που σε άλλες περιπτώσεις- και πρόσφατα- έχει κριθεί αντισυνταγματική από το ΣτΕ, πιθανολογείται ότι οφείλεται στη διαδικασία αδειοδότησης: Η άδεια για τέτοια δραστηριότητα σε τόσο μεγάλη έκταση θα απαιτούσε υποβολή αιτήσεων και δικαιολογητικών σε σειρά υπερκείμενων ελεγκτικών οργάνων, ενώ τώρα ήταν αρκετή η αίτηση στο Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης και μόνον.
Από την πλευρά της η Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας- Σπηλαιολογίας εκφράζει σοβαρότατες επιφυλάξεις σχετικά με την υποβληθείσα ΜΠΕ, “δεδομένου ότι περιέχει ασάφειες και προβληματικά σημεία.
Ειδικότερα:
- Στην ΜΠΕ αναφέρεται ότι, εκτός από το υπό εξέταση λατομείο μαρμάρων (ΛΧ1) θα λαμβάνει χώρα παράλληλη λατομική δραστηριότητα σε τέσσερις όμορους ή γειτονικούς χώρους. Στην Υπηρεσία μας δεν έχει αποσταλεί καμμία σχετική υπόθεση για την κατά νόμον γνωμοδότηση και ως εκ τούτου δεν γνωρίζουμε το ακριβές είδος της λειτουργίας που σχεδιάζεται να επιτελεσθεί στα λατομεία ΛΧ2- ΛΧ5 σε σχέση με τον υπό εξέταση λατομικό χώρο (ΛΧ1). Με δεδομένο ότι η λειτουργία του ΛΧ1 βρίσκεται σε άμεση, οργανική εξάρτηση από τους λατομικούς χώρους (ΛΧ2-ΛΧ5) δίνεται η εντύπωση ότι προκαταλαμβάνεται και η γνωμοδότηση της Υπηρεσίας μας σε πιθανές, μελλοντικές αδειοδοτήσεις.
- Στην ΜΠΕ αναφέρεται ότι δεν προβλέπεται να υπάρχουν στην τελική μορφή του χώρου στείρα υλικά καθώς θα επεξεργάζονται – αξιοποιούνται σε μαρμαρόσκονη, 3Α και άλλα θραυστά αδρανή υλικά και άρα δεν απαιτείται η σύνταξη και κατάθεση Σχεδίου Διαχείρισης Εξορυκτικών Αποβλήτων. Η επεξεργασία αυτή προβλέπεται να γίνει σε γειτονικό λατομείο της εκμεταλλεύτριας εταιρείας, στα βόρεια του υπό εξέταση λατομικού χώρου, που θα αδειοδοτηθεί κατάλληλα. Με βάση τα παραπάνω, η διαχείριση των στείρων υλικών της εκμετάλλευσης θα λαμβάνει χώρα σε ένα γειτονικό λατομείο στα βόρεια του υπό εξέταση λατομικού χώρου, την χωροθέτηση του οποίου δεν γνωρίζει η Υπηρεσία μας και για την αδειοδότηση του οποίου δεν έχει γνωμοδοτήσει. Σε περίπτωση μη έγκρισης της παραπάνω δραστηριότητας στο εν λόγω γειτονικό λατομείο δεν προβλέπεται καμμία εναλλακτική λύση απομάκρυνσης των στείρων υλικών.
- Σύμφωνα με την ΜΠΕ, η ευρύτερη περιοχή του παρόντος λατομικού χώρου ανήκει στην ζώνη Ε4 προστασίας του Πεντελικού όρους, σύμφωνα με το Π.Δ. 26-08-1988 (ΦΕΚ755/Δ/21-10-1988). Εντούτοις, στο προαναφερόμενο προεδρικό διάταγμα, η Ζώνη Ε4 «αποτελείται από τις περιοχές των λειτουργούντων λατομείων μαρμάρων». Λειτουργούντα λατομεία στον υπό εξέταση χώρο δεν υφίστανται πλέον. Αυτό, όμως, δεν μπορεί να αποτελέσει επιχείρημα για την επαναλειτουργία παλαιών λατομείων και την συνακόλουθη επιβάρυνση όλου του λεκανοπεδίου.
- Δεν αναφέρεται πουθενά στη ΜΠΕ ο ενιαίος αρχαιολογικός χώρος σπηλαίου Νταβέλη και Νυμφαίου Πεντέλης. Σημειώνεται ότι το ανατολικό-βορειοανατολικό όριο του εν λόγω αρχαιολογικού χώρου απέχει, όπως προαναφέρθηκε, περ. 300μ. από το πλησιέστερο δυτικό όριο του λατομείου. Στη ΜΠΕ ως πλησιέστερος αρχαιολογικός χώρος θεωρείται ο αρχαιολογικός χώρος Διόνυσου στον οποίο εντάσσεται και το ομώνυμο σπήλαιο, ενώ γίνεται αναφορά και στον αρχαιολογικό χώρο Καστράκι.
- Όπως προαναφέρθηκε, το προτεινόμενο λατομείο βρίσκεται σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από τον αρχαιολογικό χώρο Διονύσου. Εντούτοις, λόγω του προσανατολισμού των πρανών του, έχει οπτική επαφή με αυτόν. Λαμβάνοντας, μάλιστα, υπόψη την υφιστάμενη κατάσταση του ανενεργού λατομείου και την προγραμματιζόμενη επέκταση του λατομικού χώρου σε ένα πολύ μεγάλο τμήμα της βορειοανατολικής πλαγιάς της Πεντέλης, θεωρούμε ότι προκαλείται έμμεση βλάβη στο σπήλαιο Διονύσου, το οποίο περιλαμβάνεται στον ομώνυμο αρχαιολογικό χώρο. Αν λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμμιά σχετική άδεια για γειτονικό λατομείο όπου θα λαμβάνει χώρα η διαχείριση των στείρων υλικών κατά τη ΜΠΕ (βλ. νο 3 σημείο του παρόντος εγγράφου), η επέκταση της λατόμευσης σε συνδυασμό με την πιθανή περαιτέρω συγκέντρωση στείρων υλικών θα προκαλέσει έμμεση βλάβη ακόμα μεγαλύτερου βαθμού.
Εκτός από τα παραπάνω, η εν λόγω Εφορεία υπογραμμίζει πως αντιτίθεται στην έγκριση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για λόγους προστασίας των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της Πεντέλης καθώς και του περιβάλλοντος χώρου τους, ενώ τυχόν έγκρισή της θα ακυρώσει κάθε προσπάθεια ανάπλασης του Πεντελικού Όρους (masterplan) ενώ αντίκειται στις διατάξεις του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας-Αττικής.
Στην ίδια συνεδρίαση, τέλος, ο κ. Φωτάκης ανακοίνωσε πως αύριο Τετάρτη 1 Δεκεμβρίου θα πραγματοποιηθεί συνάντηση για το θέμα με την υπουργό Πολιτισμού Ν. Κεραμέως. Εκ μέρους του Δήμου θα προσέλθουν στη συνάντηση αυτή ο ίδιος, ο Δήμαρχος Γ. Καλαφατέλης και ένα μέλος- λόγω των περιορισμών εξαιτίας της πανδημίας- από τη διαπαραταξιακή επιτροπή.
