Γράφει ο Κοσμάς Σιδηρόπουλος*
Θα ήμουν ευτυχής αν κάθε δήμος μπορούσε να σχεδιάζει ένα αποτελεσματικό σύστημα συλλογής και μεταφοράς των στερεών αστικών αποβλήτων, να το επιβλέπει και να το αναθεωρεί, ώστε να λειτουργεί άψογα. Αδιαφορώ πλήρως αν αυτό θα το πράττει με τις υπηρεσίες του ή με ανάθεση σε ιδιώτη. Άλλωστε τους λαμπτήρες, τα μηχανέλαια και τις μπαταρίες, ιδιώτες τα ανακυκλώνουν και τα σιδερικά οι γύφτοι. Με ενδιαφέρει το καλύτερο αποτέλεσμα στη φτηνότερη τιμή. Όλα τα άλλα κρύβουν συμφέροντα (μικρά και μεγάλα), νευρώσεις και αγκυλώσεις σε σχήματα συντηρητικά, δέσμια ιδεοληψιών του παρελθόντος.
Μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές ξανάρχισε η συζήτηση για το νέο Ενιαίο Κώδικα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπου περιλαμβάνονται και οι αρμοδιότητες σχετικά με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων. Κυκλοφορούν παράλληλα και αναπαράγονται ανέξοδα και απερίσκεπτα φαύλα κείμενα σχετικά με το θέμα, μάλιστα με πομπώδεις τίτλους, ανάλογους αθλητικών και κίτρινων φυλλάδων. Οι πλείστοι εκ των αναμεταδοτών, έχουν πλήρη άγνοια του θέματος. Απλά φλυαρούν και μηρυκάζουν.
Ας δούμε λοιπόν τα δεδομένα:
Στον εν ισχύι κώδικα (ν.3463/2006) οι Δήμοι έχουν την αρμοδιότητα για όλο το εύρος της διαχείρισης των απορριμμάτων, αν και παρέχεται η δυνατότητα σύστασης συνδέσμων ΟΤΑ με αντικείμενο τη διαχείριση των απορριμμάτων.
Ωστόσο με την ΚΥΑ 50910/2727/2003 (ΦΕΚ 1909/β/2003) είχε ήδη τακτοποιηθεί η επικάλυψη αρμοδιοτήτων με τη διάκρισή τους: α) «οι εργασίες συλλογής και μεταφοράς των στερεών αποβλήτων εκτελούνται με ευθύνη των οικείων ΟΤΑ πρώτου βαθμού» και β) «Η προσωρινή αποθήκευση, μεταφόρτωση, αξιοποίηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων, γίνεται με ευθύνη του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ)».
Άρα το σχέδιο του νέου Κώδικα για την αυτοδιοίκηση δεν «ψαλιδίζει» τις αρμοδιότητες των Δήμων ως προς τα στερεά απορρίμματα, διότι το «ψαλίδισμα» είχε συντελεστεί το 2003! Το σχέδιο νόμου απλά επαναβεβαιώνει την κατάσταση: η «οργάνωση των μέσων (κάδων) συγκέντρωσης και τοποθέτησης των στερεών αποβλήτων, η ευθύνη συλλογής και μεταφοράς των στερών αποβλήτων….» ανήκει στους Δήμους, και η διαχείριση στους ΦοΔΣΑ (άρθρο 329 του σχεδίου νόμου). Ουδεμία αλλαγή!
Ποιοι είναι αυτοί ΦοΔΣΑ; Είναι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που ιδρύονται, ελέγχονται και διοικούνται εξ ολοκλήρου από τους Δήμους. Σαρξ εκ της σαρκός τους, όπως οι ΔΕΥΑ, οι σύνδεσμοι ύδρευσης, οι σύνδεσμοι καθαριότητας, οι κοινωφελείς επιχειρήσεις και οι ΑΕ των ΟΤΑ.
Και γιατί ΦοΔΣΑ; Διότι πολλοί Δήμοι μαζί επιτυγχάνουν οικονομίες κλίμακας. Φανταστείτε κάθε Δήμο στην Αττική να είχε το δικό του εργοστάσιο επεξεργασίας ή εκμετάλλευσης των αποβλήτων (ή υπολειμμάτων), παραγωγής ενέργειας, ΧΥΤΑ κ.λπ. Αντ’ αυτού υπάρχει και λειτουργεί ο Ενιαίος Σύνδεσμος, ΦοΔΣΑ δηλαδή.
Αυτά είναι τα δεδομένα του προβλήματος. Το ερώτημα είναι γιατί αντιτίθενται ορισμένοι όπως η ΠΡΩΣΥΝΑΤ (http://prosynat.blogspot.gr/2014/07/blog-post_16.html), την οποία προσυπογράφει και το δικό μας, υπό τον κ. Ζυγούνα, ΔΑΔΙΟΝ, εναντίον των ρυθμίσεων του νέου Κώδικα σχετικά με τη διαχείριση των απορριμμάτων.
Από τη μια υφέρπει η αγιοποίηση των δήμων, την ίδια ώρα που πολλοί –μπορεί και οι ίδιοι- καταφέρονται εναντίον τους για πλημμελή εκτέλεση αρμοδιοτήτων, το γνωστό «για όλα φταίει ο Δήμαρχος». Το επιχείρημα περί της ανικανότητας των δήμων, μας το παρέχει η ίδια η ΠΡΩΣΥΝΑΤ, η οποία δεν θέλει να αποσπαστεί η αρμοδιότητα της διαχείρισης από τους Δήμους. Αντιγράφω: «Οι περισσότεροι δήμοι δεν τηρούν αρχεία των σύμμεικτων ΑΣΑ, που οδηγούνται στη Φυλή. Στις περιπτώσεις που οι δήμοι τηρούν κάποια αρχεία, τα στοιχεία τους (ποσότητες ΑΣΑ) βρίσκονται σε μεγάλη αναντιστοιχία με τα στοιχεία των ΕΣΔΚΝΑ – ΕΔΣΝΑ. Ακόμη μεγαλύτερη άγνοια επικρατεί στο πεδίο του κόστους διαχείρισης, με τους περισσότερους δήμους να έχουν πλήρη άγνοια για τα τέλη εισόδου στη Φυλή και, φυσικά, να μην έχουν συγκεκριμένη πολιτική μείωσής τους.»
Οι φλυαρούντες υποστηρίζουν ότι θα χαθούν θέσεις εργασίας, αν δεν μαζεύουν οι δημοτικές υπηρεσίες τα σκουπίδια. Μα κάποιος θα τα μαζεύει! Ας πούμε ένας «κακός» ιδιώτης. Λέτε να πηγαίνει ο ίδιος και η οικογένειά του στην αποκομιδή; Φυσικά όχι. Εργαζόμενους θα προσλάβει. Αντιτείνουν ότι δεν θα τηρεί την εργατική νομοθεσία, δεν θα «κολλάει ένσημα» …όπως άλλωστε οι πλείστοι στην καθαρίστρια του σπιτιού μας! Λένε, θα προσλάβει λιγότερους. Γιατί όχι, αν μπορεί με καλύτερα μέσα και οργάνωση να το πράξει; Θα κοστίζει και λιγότερο στο δήμο, που κατά λογική συνεπαγωγή θα μειώσει τα τέλη, άρα θα ελαφρύνει και την τσέπη μας. Εκτός αν ο δήμαρχος φορτώσει, επ’ ευκαιρία, κάποιους ημετέρους …που θα βαρύνουν τα τέλη καθαριότητας. Ας μη ξεχνάμε πόσοι δια των υπηρεσιών καθαριότητας μετατράπηκαν σε καρεκλοκένταυρους.
Μιλούν για λογαριασμό των δήμων, αλλά φαίνεται πως αγνοούν την ομόφωνη απόφαση (198/17-12-2013) του ΔΣ της Κεντρικής Ένωσης Δήμων (ΚΕΔΕ), που όχι μόνο δεν αρνείται τη δημιουργία των ΦοΔΣΑ, αλλά διατυπώνει προτάσεις για τον αριθμό και τη χωρική αρμοδιότητά τους σε κάθε Περιφέρεια!
Μιλούν ορθά για ανακύκλωση, αλλά δεν θέλουν «ούτε ΧΥΤΑ ούτε ΧΥΤΥ», λες και για τα ούτως ή άλλως αναπόφευκτα υπολείμματα θα διαθέσουν τη δική τους αυλή. Καταλαμβάνουν δρόμους, επειδή ο ΧΥΤΥ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων) προσβάλλει μια αρχαία πέτρα που βρίσκεται στη γειτονιά τους, τον εξωθούν δε στη δική μας δεδομένου ότι η ενθάδε κείμενη είναι ήσσονος αξίας.
Δαιμονοποιούν τα ΣΔΙΤ και τους ιδιώτες: Η επιχειρηματικότητα είναι κακή από χέρι.
Δεν θα αναφερθώ στο θεσμό των ΣΔΙΤ (Συμβάσεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα) γιατί λίγοι τον γνωρίζουν. Θα πω μόνο πως -το χρήσιμο κατά τη γνώμη μου- εργαλείο εξευτελίζεται επειδή το δημόσιο και οι δήμοι, αντί να διαπραγματεύονται με τους ιδιώτες, διαπλέκονται ως συνήθως. Και αντί η δριμεία κριτική να κατατείνει στους όρους των συμβάσεων αυτών, χτυπάει άσκοπα, ανέξοδα και εν τέλει ανεύθυνα το θεσμό.
Συμπερασματικά, αλλού βαρούν τα τύμπανα κι αλλού χορεύει η νύφη!
30.7.2014
* Ο Κοσμάς Σιδηρόπουλος, προσπαθεί να βλέπει τα πράγματα από την περιφέρεια κοινών τόπων και τύπων