Ο Π. Γεωργιάδης είναι Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ)- Ιδρυτικό μέλος της παράταξης “Νέος Διόνυσος”
Στο ετήσιο συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας ΚΕΔΕ) που διεξάγεται 7/11/2024 στη Ρόδο και το οποίο τελεί υπό την Αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας, ο αρμόδιος Υπουργός Θοδωρής Λιβάνιος κατέθεσε στη δημόσια συζήτηση πλήθος αλλαγών για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Αρκετές από τις προτεινόμενες αλλαγές έχουν καινοτομικό χαρακτήρα, άλλες στοχεύουν στην άρση δυσλειτουργιών και άλλες απαντούν στην ανάγκη απλούστευσης κάποιων διαδικασιών.
Ας απαριθμήσουμε κάποιες από αυτές, σε μια κατ’ αρχήν απόπειρα να εντοπίσουμε τις μεταρρυθμίσεις που θα έλεγα έχουν θετικό πρόσημο, να προσεγγίσουμε εκείνες που χρήζουν βελτίωσης ή απουσιάζουν πλήρως από τις εξαγγελίες της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου.
Οι Δημοτικές μας Παρατάξεις ας μην παραμείνουν αμέτοχες στην πρόσκληση για διάλογο, διότι πιστεύω πως έχουν έμπειρα αυτοδιοικητικά στελέχη με πείρα και γνώσεις για να διαμορφώσουν απόψεις θετικές ή εποικοδομητικές. Ας ξεπεραστεί η παγιωμένη αντίληψη να αναμείνουμε “καθοδήγηση” από διάφορα πολιτικά κέντρα και ανώτερους θεσμούς της αυτοδιοίκησης. Οι πολίτες της τοπικής μας κοινωνίας έχουν συνιστάμενες απόψεις για τα κακώς κείμενα και πώς οραματίζονται έναν μελλοντικό Δήμο.
Παρακάτω μια σύντομη κωδικοποίηση των προτεινόμενων αλλαγών σε τίτλους, σταχυολογώντας τις πλέον σημαντικές από το σύνολο των προτάσεων
Α. Αλλαγές στην εκλογική διαδικασία για τις αυτοδιοικητικές αρχές – Εκλογή δημοτικών και περιφερειακών αρχών σε έναν και μόνο γύρο
Η προτεινόμενη αλλαγή του εκλογικού συστήματος επιλύει το πρόβλημα της μειωμένης συμμετοχής στο δεύτερο γύρο, περιορίζει αισθητά το κόστος διενέργειας των εκλογών και- κατ’ εμέ το σημαντικότερο- παρέχει στους εκλογείς το δικαίωμα δεύτερης εναλλακτικής προτίμησης. Τα όποια πρακτικά προβλήματα για την μορφή των ψηφοδελτίων είναι δευτερεύοντα
1. Προαιρετική ηλεκτρονική ψηφοφορία στις εκλογές Δήμων και Περιφερειών
Χωρίς δεύτερη συζήτηση, μια επιτέλους καινοτομία για τους νεότερους εκλογείς που είναι απολύτως προσανατολισμένοι στην ψηφιακή εποχή
2. Κήρυξη πρόωρων εκλογών, εντός των 3 πρώτων ετών της πενταετούς θητείας, για το υπόλοιπο της θητείας
Υπό της προϋποθέσεις που θα υπάρξουν, είναι ένα καλό μέτρο ώστε η πενταετής άσκηση της εξουσίας να μην θεωρείται δεδομένη χωρίς δυνατότητα “μομφής” αν κάτι πηγαίνει στραβά. Τελευταία στο Δήμο μας επικρατούν συνθήκες παράλυσης στη λειτουργία των συλλογικών οργάνων
3. Ορισμός επιπλέον υποψηφίων συμβούλων χωρίς σταυρό προτίμησης
Αν και φαντάζει αρκετά ελιτίστικο, έχει μια λογική όπως οι βουλευτές Επικρατείας, αρκεί να μην υπάρξουν υπερβολές διότι οι τίτλοι συχνά δεν έχουν και ουσία
4. Δημιουργία ποσόστωσης για τη συμμετοχή υποψηφίων ηλικίας έως 30 ετών στους αυτοδιοικητικούς συνδυασμούς
Αντί να έχουμε ποσόστωση λόγω φύλου που μάλλον είναι αναχρονιστικό, καλύτερα να εισάγουμε ποσόστωση νεανικότητας για να ενθαρρύνουμε την ανανέωση στη δημόσια ζωή
5. Εκλογή των δημοτικών συμβούλων ενιαία στο σύνολο του δήμου και όχι ανά δημοτική ενότητα
Μια ουσιαστική καινοτομία για να απομακρυνθούμε από τα έντονα τοπικά συναισθήματα και να αξιολογούνται οι υποψήφιοι με ευρύτερα κριτήρια ικανότητας προσφοράς έργου
6. Διεξαγωγή των εκλογών την τελευταία Κυριακή του Νοεμβρίου
Σταθερή ημερομηνία διεξαγωγής εκλογών και όχι κυμαινόμενη με σκοπιμότητες λόγω συγκυρίας
Β. Αλλαγές στο σύστημα διακυβέρνησης, την καταστατική θέση αιρετών, την εποπτεία, τις αρμοδιότητες και την οικονομική διαχείριση των ΟΤΑ
Στην ενότητα αυτή υπάρχουν πολλά θετικά σημεία και ζητήματα που απαιτούν περισσότερη επεξεργασία. Μεταξύ των θετικών η υποχρεωτική ουσιαστική διαβούλευση, τα τοπικά ηλεκτρονικά δημοψηφίσματα. Όμως οι διατάξεις που αφορούν λογοδοσία και κατανομή αρμοδιοτήτων πρέπει να εξετασθούν σε μεγαλύτερο βάθος, ώστε να υπάρξουν απλοποιήσεις και αντιγραφειοκρατικές ρυθμίσεις που ταλαιπωρούν πολίτες και δημοτικές υπηρεσίες
Τώρα που το θέμα της αυτοδιοίκησης άνοιξε διάπλατα, είναι ευτυχής συγκυρία να υπάρξουν μεγάλες πρωτοβουλίες από τα συναρμόδια Υπουργεία Εσωτερικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ώστε να υποστηριχθούν οι Δήμοι να κάνουν τα απαραίτητα άλματα προς την ψηφιακή εποχή και την τεχνητή νοημοσύνη.
Είμαι σχεδόν βέβαιος ότι πολλοί θα εστιάσουν την κριτική τους προσέγγιση στα περιορισμένα οικονομικά των Δήμων, Εν πολλοίς ασπάζομαι την κριτική τους, αλλά μόνο με τα οικονομικά χωρίς βαθιές τομές το αποτέλεσμα θα είναι και πάλι πενιχρό.
