Τον Ιούνιο του 2010, μετά από πρόσκληση του τότε Προέδρου της Κοινότητας Κρυονερίου Γ. Καλαφατέλη, οι Ε. Σκούρας και Μ. Τασσοπούλου, παλιοί Κοινοτάρχες, υπέγραψαν μια σειρά ένορκων βεβαιώσεων, με τις οποίες πολλά αγροτεμάχια της περιοχής περνούσαν στην ακίνητη περιουσία της Κοινότητας. Οι δυο Κοινοτάρχες βεβαίωναν πως η “Κοινότητα κατέχει και νέμεται συνεχώς και αδιαλείπτως με καλή πίστη και διάνοια κυρίου την έκταση από το 1970”, με στόχο οι εκτάσεις να περιέλθουν στο περιουσιολόγιο της Κοινότητας, ώστε εν συνεχεία να δηλωθούν στο Κτηματολόγιο.
Τα αγροτεμάχια που περιλαμβάνονται στις ένορκες βεβαιώσεις είναι συνολικής επιφάνειας άνω των 800 στρεμμάτων, βρίσκονται περιμετρικά της Κοινότητας και περιγράφονται ως εκτός εγκεκριμένου Σχεδίου Πόλεως, εκτός ορίων οικισμού, εκτός Βιομηχανικής Περιοχής, αλλά εντός Ζώνης Β4 και Δ3 του Π.Δ. ΤΗΣ 19/7/2007, δηλαδή του Προεδρικού Διατάγματος που ρυθμίζει πλην άλλων και τα πρώην βασιλικά Κτήματα Τατοΐου. Με λίγα λόγια οι εκτάσεις που δηλώθηκαν στο περιουσιολόγιο της Κοινότητας Κρυονερίου ενόρκως, ανήκαν στο Τατόι.
Αυτά συνέβησαν τον Ιούνιο του 2010 κι ενώ απείχαμε μόλις τρεις μήνες από τις δημοτικές εκλογές. Όμως, στη διάρκεια της θητείας της προηγούμενης Δημοτικής Αρχής που έληξε μετά από τέσσερα χρόνια, στις 31 Αυγούστου του 2014, οι εκτάσεις αυτές ουδέποτε δηλώθηκαν στο Κτηματολόγιο. Αντιθέτως, καλλιεργούνταν εδώ και πολλά χρόνια από ιδιώτες! Ενώ σε απάντησή του προς κατοίκους του Κρυονερίου που ρωτούσαν σχετικά, ο Αντιδήμαρχος Πολεοδομίας επί Διοίκησης Καλαφατέλη Γ. Κανατσούλης αναφέρει πως «οι περιοχές αυτές ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο».
Απ’ τον καιρό του βασιλιά
Πώς όμως βρέθηκαν εκεί καλλιεργητές και με ποια άδεια ή τίτλους; Η απάντηση βρίσκεται μερικά χρόνια πίσω, όταν ακόμη στο Τατόι ζούσε και βασίλευε ο… βασιλιάς.
Τότε, λοιπόν, ο φρούραρχος του ανακτόρου με στόχο να διαφυλάξει τα σύνορα του Κτήματος, που σημειωτέον έχει συνολική επιφάνεια 42.000 στρεμμάτων, παραχώρησε σε περίοικους εκτάσεις για να τις καλλιεργούν. Τα παραχωρητήρια εκείνα είχαν περιορισμένη διάρκεια και δεν ανανεώθηκαν ποτέ. Εξάλλου το 1967 ήρθε η Χούντα, εν συνεχεία το δημοψήφισμα του 1974 που έδωσε τέλος στη βασιλεία στην Ελλάδα και το 1992 το Δημόσιο αγόρασε την ακίνητη πρώην βασιλική περιουσία. Όλα αυτά τα χρόνια, οι καλλιέργειες συνεχίζονταν κανονικά από ιδιώτες, οι οποίοι δεν περιορίστηκαν στα λαχανικά, αλλά διατηρούσαν και βουστάσια, παραπήγματα, ορνιθοτροφεία και στάβλους.
Όταν την ίδια χρονιά (1992) κυρώθηκε η πράξη εφαρμογής του εγκεκριμένου Σχεδίου Πόλεως στο Κρυονέρι που προσδιόριζε επακριβώς τα όρια της Κοινότητας, παρατηρήθηκε το παράδοξο οι καλλιέργειες μέσα στις εκτάσεις του Κτήματος Τατοΐου όχι μόνο να συνεχίζονται, αλλά και να διευρύνονται σε επιφάνειες που εκχερσώνονταν, να προστίθενται περιφράξεις και εγκαταστάσεις, ενώ οι καλλιεργητές πουλούσαν τη σοδειά τους σε λαϊκές αγορές. Και βέβαια, ουδείς ήταν σε θέση να πει πώς γίνονταν αυτές οι καλλιέργειες, με βάση ποια άδεια και για ποιο σκοπό κι αν προβλεπόταν μόνο η καλλιέργεια ή και η εμπορία των προϊόντων.
Επρόκειτο εν ολίγοις για μια παγιωμένη κατάσταση, όπου ιδιώτες χωρίς κανένα νομοθετικό έρεισμα, μπήκαν, καλλιεργούσαν και μετά πουλούσαν προϊόντα, εκμεταλλευόμενοι μια γη που δεν τους ανήκε, και μάλιστα χωρίς κανέναν έλεγχο από καμιά αρμόδια υπηρεσία.
Και περιβαλλοντική διάσταση
Εκτός από τα ερωτηματικά που προκύπτουν για το ιδιοκτησιακό καθεστώς και την αντιμετώπισή του από την πρώην Κοινότητα, τίθεται και ένα σοβαρό ζήτημα που αφορά σ’ αυτό το ίδιο το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, καθώς οι καλλιεργούμενες εκτάσεις απέχουν από τα όρια της πόλης και από τα πρώτα σπίτια μέχρι και 50 μέτρα: Τι είδους φυτοφάρμακα χρησιμοποιούνται από τους ιδιώτες και ποιος τους ελέγχει για τυχόν χρήση απαγορευμένων και επικίνδυνων τοξικών ουσιών; Οι οποίες, υπενθυμίζεται, δεν περιορίζονται μόνο στα προϊόντα, αλλά επηρεάζουν και την ατμόσφαιρα και τον υδροφόρο ορίζοντα.
Το γεγονός προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία, με το επιπλέον δεδομένο πως το Κρυονέρι μέχρι το 2009 υδρευόταν αποκλειστικά από γεωτρήσεις, ενώ χημική ανάλυση δείγματος από κάτοικο της περιοχής επιβεβαίωσε πως το νερό θεωρείται ακατάλληλο προς πόση. Πιθανολογούνται επίσης κρούσματα λαθροθηρίας σε ελάφια της Πάρνηθας, που κατεβαίνουν μέχρι τις παραπάνω εκτάσεις για να βρουν τροφή, “παραβιάζοντας” τις περιφράξεις των ιδιωτών.
Αυτό που μέχρι και σήμερα ακούγεται από κάποιους σαν “δικαιολογία” πως οι καλλιέργειες κάνουν καλό, μια που λειτουργούν ως φυσική αντιπυρική ζώνη, παραβλέπει το γεγονός ότι οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις και περιφράξεις εμποδίζουν, αντί να διευκολύνουν, τη διέλευση των πυροσβεστικών οχημάτων.
Σήμερα
Τα παραπάνω γεγονότα δεν είναι άγνωστα σε καμιά από τις δημοτικές παρατάξεις: Προεκλογικά, η τότε ενιαία και αρραγής Κίνηση Πολιτών Κρυονερίου, η οποία είχε στηθεί από κατοίκους της περιοχής με σημαία της το Τατόι και την αποκατάσταση της νομιμότητας στην περιοχή, είχε δηλώσει δημοσίως πως θα συνεργασθεί με εκείνους που θα δεσμευθούν στην πλήρη διαλεύκανση τόσο των πλευρών του ιδιοκτησιακού όσο και του περιβαλλοντικού ζητήματος. Ο κλήρος έπεσε στη νέα Δημοτική Αρχή, που σε προεκλογική της ανακοίνωση δεσμευόταν ότι:
Αναλαμβάνει ενεργό ρόλο για την οριστική αποκατάσταση της νομιμότητας, τόσο στα όρια των αρμοδιοτήτων της, ως αυριανή δημοτική αρχή, όσο και πέραν αυτής, συνεργαζόμενη αποτελεσματικά με τις αρμόδιες ή συναρμόδιες αρχές (Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων-Διεύθυνση Πολιτικής Γης, Περιφέρεια, Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, Πολεοδομία, Δασαρχείο κ.ά.). Προς τούτο, ο δήμος οφείλει να (και θα) εξαντλεί όλα τα διαθέσιμα διοικητικά μέτρα και ένδικα μέσα. Στo πλαίσιο των παραπάνω παραδοχών δεσμεύεται να προχωρήσει:
1. Στην πλήρη αξιοποίηση του υφισταμένου νομικού πλαισίου για την αποτελεσματική προστασία του δημόσιου χαρακτήρα των πέριξ του αστικού ιστού της δημοτικής κοινότητας Κρυονερίου, δημόσιων ή δημοτικών εκτάσεων, που έχουν καταληφθεί άνευ δικαιώματος και καλλιεργούνται παρανόμως από ιδιώτες ή εντός αυτών έχουν εγκατασταθεί αυθαίρετες και μη αδειοδοτημένες δραστηριότητες (πρόχειρα ποιμνιοστάσια, ορνιθοτροφεία κ.α.).
2. Στην πλήρη ενεργοποίηση και εφαρμογή του Κανονισμού Περιβάλλοντος του Καλλικρατικού Δήμου Διονύσου, με δραστηριοποίηση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και Περιβάλλοντος και του επιφορτισμένου με αυτή αρμοδίου Αντιδημάρχου, με ενίσχυση του έμψυχου δυναμικού της -δεδομένων των δημοσιονομικών περιορισμών- με επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό, προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η ανεξέλεγκτη και αλόγιστη ρίψη φυτοφαρμάκων αβεβαίου ποιότητας στις επί των καταπατημένων εκτάσεων εντατικές καλλιέργειες και σε απόσταση αναπνοής από κατοικημένες περιοχές του δήμου, πρακτική που, κατά τεκμήριο, θεωρείται βλαπτική για την υγεία (ιδιαίτερα ευπαθών ομάδων, όπως παιδιών, ηλικιωμένων, ασθενών κλπ.). Η απόρριψη των υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών προϊόντων και των συσκευασιών τους επηρεάζει αρνητικά και με απροσδιόριστες συνέπειες το εγγύς φυσικό περιβάλλον, του υπογείου υδροφόρου ορίζοντα μη εξαιρουμένου, και δευτερογενώς τα παραγόμενα φυτικά ή ζωικά προϊόντα.
3. Στην εκπόνηση σχεδίου αειφόρου ανάπτυξης της περιοχής σε συνεργασία με φορείς, οι οποίοι έχουν επιδείξει ενδιαφέρον για την αξιοποίηση του κτήματος Τατοΐου (Δήμος Αχαρνών, Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας, Σύλλογος Φίλων Κτήματος Τατοΐου, Ελληνική Εταιρία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού) για την δημιουργία, π.χ., Πάρκου Περιβαλλοντολογικής Εκπαίδευσης και Επιμόρφωσης, προβλεπόμενου από τον ΟΡΣΑ (σ.σ. Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθηνών) για τη συγκεκριμένη περιοχή.
Ένα περίπου χρόνο μετά από τις εκλογές του περασμένου Μαΐου, και 9 μήνες από την ανάληψη της θητείας της, η νέα Διοίκηση -μετά από έντονες πιέσεις- δήλωσε στο Κτηματολόγιο τα 800 στρέμματα ως ιδιοκτησία του Δήμου. Αν και πολύ θετική, η εξέλιξη θα πρέπει να συνοδευθεί και από την απάντηση σε μερικά ερωτήματα, ώστε να καταλογιστούν τα δέοντα:
- Ποιος ευθύνεται για την επί δεκαετίες ιδιωτική χρήση ενός κοινωνικού αγαθού, όπως είναι η δημόσια και δημοτική έκταση, για προσωπικό όφελος;
- Γιατί, εφόσον τα καλλιεργούμενα θεωρούντο κοινοτική- δημοτική έκταση, δεν επιβλήθηκαν ποτέ, και περισσότερο δεν εισπράχθηκαν, τέλη και δικαιώματα ως αναπόσβεστη αξία για τα 800 στρέμματα, που σημειωτέον υπολογίζονται σε πάνω από 10 εκατομμύρια ευρώ;
- Έχουν δηλωθεί και με ποιους τίτλους ιδιοκτησίας κάποια αγροτεμάχια ως ιδιωτική περιουσία;
Λίγο πριν γραφτούν αυτές οι γραμμές, τρακτέρ (ποιου; με ποια άδεια;) όργωναν τα λειβάδια στο Τατόι, προετοιμάζοντας το έδαφος για την επόμενη καλλιεργητική περίοδο.